Το Μνημείο Borobudur ως Αντίγραφο από Μητρικό Σκάφος και ο Ηρακλής που είχε ταξιδέψει σε χρυσό κύπελο
Σπύρος Μακρής
περιεχόμενο νόησης, δημιουργικής σκέψης και ελεύθερου συνειρμού
Ο υπέροχος βουδιστικός ναός Borobudur (Μπορομπουντούρ) κατασκευάστηκε τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας της δυναστείας Syailendra. Το μνημείο βρίσκεται στην Κοιλάδα Kedu, στο νότιο τμήμα της Κεντρικής Ιάβας, στο κέντρο του ομώνυμου νησιού, στην Ινδονησία. Η δομή, που αποτελείται από 55.000 τετραγωνικά μέτρα κομμάτια απολιθωμένης λάβας, έχει ανεγερθεί πάνω σε ένα λόφο, με τη μορφή μιας ενισχυμένης πυραμίδας έξι ορθογώνιων ορόφων, τρεις κυκλικές βεράντες και ένα κεντρικό στούπα (ημισφαιρική κατασκευή σαν καμπάνα) που αποτελεί την κορυφή αυτής της πυραμίδας. Το σύνολο του ναού είναι υπό τη μορφή ενός λωτού, το ιερό λουλούδι του Βούδα. Επάνω στις κυκλικές πλατφόρμες είναι 72 μικρότερα διάτρητα στούπα, που το καθένα περιέχει ένα άγαλμα του Βούδα. Για κάθε κατεύθυνση υπάρχουν ενενήντα δύο Dhyani αγάλματα του Βούδα και 1460 ανάγλυφες παραστάσεις. Οι διαστάσεις συνάδουν απόλυτα με την αντίληψη του σύμπαντος στην βουδιστική κοσμολογία. Το μνημείο αναστηλώθηκε με τη βοήθεια της UNESCO το 1970.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Βούδας καθόταν σε ένα στούπα για να φτάσει σε υψηλότερα επίπεδα φώτισης. Μέσα σε αυτά τοποθετούνταν σε καθιστή θέση οι μοναχοί που απεβίωναν. Ένα στούπα θεωρείται, γενικότερα ως πνευματικό όχημα, ως μεταφορικό μέσο για τον κόσμο των θεών. Και, κάπου εδώ, προκύπτουν ορισμένες απορίες. Τι ιδιότητες είχε ένα στούπα ώστε να οδηγήσει τον Βούδα σε υψηλότερα επίπεδα φώτισης; Γιατί ένα πνεύμα, μία ψυχή, κάτι άυλο, να χρειάζεται ένα υλικό μέσο για να μεταβεί σε έναν άλλο κόσμο; Γιατί να χρειάζεται ένα τέτοιο μέσο για να “φωτίσει” έναν άνθρωπο; Μύθοι και θρύλοι της ευρύτερης περιοχής οδηγούν σε σκέψεις ορισμένους εναλλακτικούς ερευνητές, ότι θα μπορούσαν τα Stupas να ταυτίζονται με τα Vimana, δηλαδή τα μυθικά ιπτάμενα οχήματα των αρχαίων Ινδών, καθώς, επιπλέον, μοιάζουν αρκετά στο σχήμα τους.
Τη θεωρία αυτή φαίνεται να ενισχύει και ένας ελληνικός μύθος, από τους άθλους του Ηρακλή, όπου περιγράφεται ότι ο Ηρακλής ταξίδεψε με ένα παρόμοιο όχημα, ένα χρυσό κύπελο προκειμένου να φτάσει στο νησί της Ερύθειας και να βρει τον Γηρυόνη προκειμένου να του πάρει τα βόδια. Βέβαια, για να είμαστε ακριβείς, ο μύθος λέει πως ο Ηρακλής ταξίδεψε στον ωκεανό, άρα ήταν κάτι σαν πλοίο, όμως επιμέρους στοιχεία υπονοούν ότι πέταξε πάνω από το νερό.
Από την άλλη, υπάρχει μία φήμη, θεωρία, ένας αστικός θρύλος – ή όπως θέλει ο καθένας να το ονομάσει – που, με ένα νεομυθολογικό τρόπο τα συνδέει όλα. Λέγεται, λοιπόν, πως όταν οι Ναζί πήγαν στο Θιβέτ, γύρισαν με απίστευεες γνώσεις που συνδύασαν μαζί με ήδη επιτυχημένα επιτεύγματά τους (που προορίζονταν για διαπλανητικά ταξίδια), τα οποία ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους. Κατασκεύασαν, λοιπόν, ένα μηχανισμό που ονομάστηκε Die Glocke και θύμιζε πολύ μία καμπάνα, ένα βελανίδι, αλλά και ένα Stupa. Σκοπός της κατασκευής αυτής ήταν να μπορεί να ταξιδέψει στον χώρο, αλλά και στον χρόνο. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν έχει βρεθεί, ούτε επιβεβαιωθεί και θα μπορούσε να είναι απλά μια φανταστική επινόηση των ηττημένων (Διαβάστε σχετικά: Επιχείρησαν οι Ναζί να φτιάξουν Χρονομηχανή;)
Ακόμα κι αν ακυρώσουμε την τελευταία παράγραφο ως εντελώς ανυπόστατη ιστορικά, αρχαίες παραδόσεις και πεποιθήσεις, παρέα με τους συμβολισμούς τους, αφήνουν να πλανάται η ιδέα πως το μνημείο του Borobudur, είναι μία κατασκευή σε ανάμνηση ενός μητρικού σκάφους Stupa-Vimana – που ενδεχομένως ταξίδευε από και προς το διάστημα – το οποίο επάνω του κουβαλάει 72 μικρότερα ιπτάμενα stupas-σκάφη. Ολόκληρο, δηλαδή, θα μπορούσε να είναι ένα αντίγραφο ενός υποθετικά πραγματικού διαστημόπλοιου, φτιαγμένο από πέτρα. Υπερβολή; Ίσως. Οι μύθοι, τις περισσότερες φορές, δίνουν αυτό που θέλουμε να δούμε. Η φαντασία και οι συνειρμοί είναι το άρμα όλων των σκέψεων και των υποθέσεων.
Πάντως, στην απτή και χειροπιαστή πραγματικότητα, το Borobudur είναι ο μεγαλύτερος βουδιστικός ναός στον κόσμο, του 9ου αιώνα που αποτελείται από εννέα βαθμίδες, έξι τετράγωνες και τρεις κυκλικές, με ένα κεντρικό θόλο στην κορυφή. Ένα μνημείο διακοσμημένο με 2.627 ανάγλυφες επιφάνειες και 504 αγάλματα του Βούδα. Τέλος, o κεντρικός θόλος περιβάλλεται από 72 αγάλματα του Βούδα, καθένα από τα οποία κάθεται μέσα σε μια διάτρητη στούπα. Eγκαταλείφθηκε μετά την παρακμή του 14ου αιώνα των ινδουιστικών βασιλείων στην Ιάβα και τον προσηλυτισμό της Ιάβας στο Ισλάμ.
diadrastika / Top Image by qwertyvied from Pixabay
