Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Σύμφωνα με την παράδοση, οι Κρεμαστοί Κήποι χτίστηκαν εξαιτίας μίας γυναίκας από έναν Σύρο βασιλιά ο οποίος ήθελε να ευχαριστήσει την περσίδα παλλακίδα του, η οποία νοσταλγούσε την ορεινή φύση και ομορφιά της πατρίδας της.
Ο Βηρωσσός, Βαβυλώνας ιερέας του Βάαλ, ο οποίος έγραψε στα ελληνικά την ιστορία των Μεσοποτάμιων λαών, αποδίδει τους Κρεμαστούς Κήπους στον βασιλιά Ναβουχοδονόσορα και την γυναίκα του Άμυτις από την Μηδία.
Σαν πρώτη περιγραφή για τους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας μπορούμε να πάρουμε από τον Φίλωνα τον Βυζάντιο, ο οποίος άκμασε περί το 250 π.Χ., ήταν μηχανικός και μαθητής του Κτησίβιου. Μας λεει, λοιπόν, ότι ο Κρεμαστός Κήπος ονομάστηκε έτσι επειδή είχε καλλιεργημένα φυτά και άνθη ποικίλων ειδών καθώς και δέντρα, πάνω από το έδαφος σε ένα άνδηρο και όχι απευθείας μέσα στην γη. Ο Κήπος αυτός σύμφωνα με τον Διόδωρο και τον Στράβωνα εκτεινόταν τέσσερα πλέθρα (120 μέτρα περίπου) σε κάθε πλευρά του, ενώ η όλη
κατασκευή ήταν σαν πλαγιά λόφου και παράλληλα έδινε την εντύπωση θεάτρου.
Από τον Κούρτιους Ρούφους τον ρωμαίο που έγραψε για τον Μ. Αλέξανδρο μαθαίνουμε ότι οι Κήποι ήταν ισοϋψείς με τα τείχη της πόλης (50 με 60 πήχεις) και πως πολλά από τα δέντρα είχαν περιφέρεια δώδεκα ποδών και ύψος πενήντα, ενώ από μακριά φαινόταν σαν δάση που κυματίζουν πάνω στα βουνά τους.
Ο Κήπος στεκόταν σε πέτρινες κολόνες, ώστε ο χώρος που υπάρχει από κάτω – και που σήμερα θα μας θύμιζε πυλωτή – να κατέχεται από λαξευτές βάσεις κιόνων που έφεραν δοκάρια από κορμούς φοινικόδεντρων, επειδή το ξύλο τους δεν σαπίζει και όταν υγραίνεται και δέχεται μεγάλη πίεση φουσκώνει και λυγίζει προς τα πάνω. Επιπλέον το φοινικόδεντρο σαν ζωντανός οργανισμός διοχετεύει τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες στα δέντρα και τα φυτά των κήπων.
Σύμφωνα πάλι με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη η οροφή πάνω από τα φοινικόδεντρα δοκάρια είχε μία στρώση από πίσσα και καλάμια, πάνω από αυτήν δύο στρώσεις ψημένης πλίνθου σε συνδυασμό με γύψο και τέλος μία στρώση με μολύβδινη επικάλυψη. Όλα αυτά για να μην διαπερνά την πλάκα η υγρασία του χώματος, το οποίο ήταν η τελική στρώση για να δεχτεί τα φυτά και τα δέντρα. Ο Στράβων τον συμπληρώνει λέγοντας πως ο κήπος ήταν τετράγωνος με αψιδωτούς θόλους τοποθετημένους ο ένας μετά τον άλλον πάνω σε αβακωτά κυβοειδή θεμέλια. Η δε ανάβαση στα ψηλά άνδηρα γινόταν από μία σκάλα, ενώ κατά μήκος των βαθμίδων υπήρχαν έλικες μέσω των οποίων αντλούνταν νερό από τον ποταμό Ευφράτη που διοχετεύονταν σε τεχνητά ρυάκια προς τα ψηλότερα σημεία για να ποτίσουν και να αρδεύσουν όλο αυτό το καλαίσθητο επίτευγμα.
Όλη αυτή η περιοχή οργωνόταν, μπολιαζόταν και γενικά ήταν ένας οργανωμένος υπερυψωμένος αγρός κάτω από τον οποίο μπορούσε κανείς να κάνει τον περίπατό του!
Για την ιστορία θα πρέπει να αναφέρουμε πως υπήρχαν και άλλοι κήποι, όπως του Σεναχερίβ (704-681 π.Χ.) στην Νινευή, του Τιγλάθ-Πιλεσέρ (1115-1077 π.Χ.) στο ίδιο μέρος, ή του Ασσουρνασιρπάλ ΙΙ (883-859 π.Χ.) στην Νιμρούδ την βιβλική Καλάχ. Όλοι αυτοί οι κήποι, όμως, δεν ήταν αυτού του μεγέθους, του κάλλους και της αίγλης των Κρεμαστών Κήπων, γι αυτό και δεν μπορούσαν με κανένα τρόπο να τους συναγωνιστούν.
Για την Βαβυλώνα (ακκαδικά: βαβιλί = είσοδος προς τον θεό) μαθαίνουμε πάρα πολλά από τον Ηρόδοτο, ο οποίος είναι ο πιο κοντινός χρονικά στην περίοδο του Ναβουχοδονόσορα β΄ (604-562 π.Χ.) γιου του Ναβοπολάσαρ (625-605 π.Χ.) ο οποίος κατέκτησε το 612 π.Χ. την Ασσυρία και περιγράφει την πόλη που κατασκεύασε ο Ναβουχοδονόσορ.
Το αξιοσημείωτο, όμως είναι, πως στις ιστορίες του δεν υπάρχει καμία περιγραφή ή αναφορά για κάποιους θεαματικούς κλιμακωτούς κήπους, δηλαδή τους περίφημους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας. Και το λέμε αυτό, επειδή η κατασκευή τους τοποθετείται στην εποχή του Ναβουχοδονόσορα, από μεταγενέστερους του Ηρόδοτου, όπως τον σύγχρονο του Μ. Αλεξάνδρου Βηρωσσό. Εντυπωσιακό, επίσης, είναι και το γεγονός πως σε καμία από τις επιγραφές που ως τώρα έχουν βρεθεί αλλά και από τα βαβυλωνιακά σφηνοειδή κείμενα δεν αναφέρονται σε κάποιο παρόμοιο κτίριο-κήπο.
Πέρα από την παράδοση, όμως, τίποτα δεν συνάδει στην ύπαρξη των Κρεμαστών Κήπων. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει και κάτι σχετικό με την καταγωγή του αρχιτέκτονα ή του μηχανικού που τους κατασκεύασε και φυσικά αν καταστράφηκαν από φυσικά ή άλλα αίτια..
Υπάρχουν, όμως, τα τείχη της πόλεως τα οποία αναφέρονται και αυτά σαν ένα από τα 7 θαύματα. Τα τεράστια τείχη, που περιέβαλαν την πόλη από Ανατολή και Νότια (στα δυτικά ήταν ο Ευφράτης) ήταν εξωτερικά και εσωτερικά, αμφότερα διπλά. Το εξωτερικό αποτελούνταν από δύο: το εσώτερο είχε πάχος 7 μέτρα και το εξώτερο 7.80μ. προ του οποίου υπήρχε τάφρος, της οποία μόνο το τείχος επενδύσεως είχε πάχος 3.25μ.. Επί των εσώτερων τειχών υπήρχαν πύργοι ανά 52.50μ. Η περίμετρος των τειχών, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ήταν 480 στάδια, δηλαδή περίπου 90 χλμ. Οι ανασκαφές, όμως, δεν συμφωνούν μαζί του και δίνουν στα τείχη σχήμα τρίγωνο και όχι τετράγωνο όπως εκείνος, με συνολικό μήκος 18 μόλις χλμ. Βέβαια, οι ανασκαφές αναφέρονται στα τείχη που έκτισε ο Ναβουχοδονόσορας, δεν ξέρουμε αν ο Ηρόδοτος ενδεχομένως αναφερόταν σε κάποια παλαιότερα. Η έκταση και ο όγκος της οχύρωσης αυτής, κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ αρχαίων και νέων πόλεων (με εξαίρεση το σινικό τείχος).
Πέρα των εξωτερικών υπήρχαν και τα εσωτερικά τείχη, τα οποία ήταν και αυτά διπλά με αναμεταξύ τους απόσταση 7,20μ. και πύργους ανά 18-20μ. Τέλος το πέρασμα του τείχους ήταν τέτοιο ώστε τα τέθριππα μπορούσαν με άνεση να προσπερνούν το ένα το άλλο.
Τα τείχη χωρίζονταν από τον ποταμό Ευφράτη σε δύο μέρη. Στο ένα μέρος υπήρχε το βασιλικό ανάκτορο και στο άλλο το «χαλκόπυλον ιερόν του Διός Βήλου».
Ο περίφημος πύργος με τις χάλκινες πύλες ήταν τετράγωνος με πλευρά ένα στάδιο ή σύμφωνα με τις ανασκαφές κάτι λιγότερο, δηλαδή περίπου 92 μέτρα. Μέσα στον πύργο αυτόν υπήρχαν άλλοι 7 σε ισάριθμες αναβαθμίδες, όσοι και οι 7 πλανήτες. Ο κάθε πύργος, δηλαδή, ήταν μικρότερος αυτού που υπήρχε από κάτω του και φυσικά μεγαλύτερος του επάνω ορόφου, έτσι ώστε να σχηματίζεται μία κλιμακωτή πυραμίδα. Στον ψηλότατο πύργο υπήρχε ο μεγάλος ναός του Βάαλ με επίχρυσο θόλο. Εντός του οποίου, κατά τον Ηρόδοτο, δεν υπήρχε άγαλμα, αλλά μεγάλη κλίνη καλοστρωμένη και δίπλα χρυσή τράπεζα. Εκεί έμενε ο ιερέας και κανείς άλλος δεν επιτρεπόταν, εκτός από την ωραιότερη γυναίκα της χώρας με την οποία συνευρισκόταν ο θεός, κάτι για το οποίο ο Ηρόδοτος αμφέβαλε.
Από πύργο σε πύργο ανέβαινε κανείς με εξωτερική σκάλα σε σχήμα ζιγκ-ζαγκ και κατά ορισμένα διαστήματα υπήρχαν καθίσματα για να ξεκουράζονται οι ανερχόμενοι. Ο κάθε πύργος είχε το χρώμα του πλανήτη στον οποίο ήταν αφιερωμένος ως εξής από κάτω προς τα πάνω λευκό, μαύρο, πορφυρό, κυανό, ροδοκόκκινο, αργυρό, χρυσό.
Λειτουργούσε σαν αστεροσκοπείο ιδιαίτερα στα χρόνια του Ναβουχοδονόσορα, και πολλές αστρονομικές παρατηρήσεις μελετήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από τους Έλληνες αστρονόμους Ίππαρχο και Πτολεμαίο.
Αυτός ο πυργοειδής ναός συγχέεται ή και ταυτίζεται πολλές φορές με τον πύργο της Βαβέλ, ωστόσο συγκαταλέγεται στον «ανεπίσημο» κατάλογο των 7 θαυμάτων. Σύμφωνα με τον Στράβωνα το ύψος της όλης κατασκευής έφτανε τα 192μ. και ήταν κτισμένος με οπτόπλινθους συναρμοσμένους με άσφαλτο.
Ο ναός αυτός πυρπολήθηκε, όπως λέγεται, από τον Ξέρξη, μετά την ήττα στην εκστρατεία του κατά της Ελλάδος το 480 π.Χ. Ο Μ. Αλέξανδρος επιχείρησε την επανίδρυση του ναού, αλλά η νωθρότητα και η απροθυμία των Βαβυλωνίων τον έσπρωξαν να διαθέσει τμήματα του στρατού του για την μεταφορά υλικών, αλλά δυστυχώς τον πρόλαβε ο θάνατος και η όλη προσπάθεια ανοικοδόμησης του ναού εγκαταλείφθηκε.
Αν και, δυστυχώς, δεν υπάρχουν πληροφορίες για τους κατασκευαστές ή τους αρχιτέκτονες των κρεμαστών κήπων, των διπλών τειχών ή του ιερού του Δία-Βήλου, ή τουλάχιστον για την καταγωγή τους, ωστόσο μπορούμε να εντοπίσουμε κάτι το ελληνικό. Η περιοχή όπου μνημονεύτηκαν τα παραπάνω, αν και σήμερα ονομάζεται Ιράκ και βρίσκεται υπό ένα άγριο και ύπουλο καθεστώς αμερικάνικης σωτηριακής εισβολής, κάποτε ήταν ελληνικό έδαφος! Ένας δισέγγονος του Ηρακλή, ο Νίνος ήταν ο πρώτος βασιλιάς των Ασσυρίων και κατ επέκταση της Βαβυλώνας και της Βαβυλωνιακής Αυτοκρατορίας, ο οποίος εξωράισε την πόλη που ιδρύθηκε το 3000 π.Χ. από τον Ασούρ. Η αρχαία ελληνική πόλη Νίνος, αναφέρεται και στην Π. Διαθήκη και είναι η γνωστή σε όλους μας ως Νινευή. Επίσης, εκεί ιδρύονται, μετά τον Μ. Αλέξανδρο, οι καθαρά ελληνικές πόλεις Σελεύκεια και Κτησιφών.
diadrastika / Image by zarevv from depositphotos.com
