Μαίανδρος και Σβάστικα. Τα Μυστικά που Αποσιωπούνται
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Οι συμβολισμοί του Μαιάνδρου καθώς και της Σβάστικας προκαλούν εύκολα το ενδιαφέρον.
Συγκεντρώνοντας πληροφορίες από διάφορες πηγές μπορούμε σχετικά εύκολα να έχουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα για την ποιότητά τους αλλά και το αιώνιο μήνυμα που «μεταφέρουν» και «αναθέτουν» στις πλάτες μας αλλά και στην νοημοσύνη μας.
ΜΑΙΑΝΔΡΟΣ
Είναι ένα από τα ιστορικότερα σύμβολα του Ελληνικού Κόσμου και δηλώνει την ελληνική καταγωγή όλων των πραγμάτων που τον φέρουν πάνω τους!
Συμβολίζει την αίσθηση του άπειρου, του ατελείωτου, της ακρίβειας και της ολοκλήρωσης.
Έχει άμεση σχέση με την ατελείωτη ροή του χρόνου και το ολοκληρώσιμο των επαναλαμβανόμενων χρονικών κύκλων καθώς και με την αρμονική ταύτιση των αντιθέτων στον ανώτερο δυνατό βαθμό.
Αποτελεί την πεμπτουσία της αρχαίας ελληνικής σκέψης.
Στην μυθική επιλογή του Ηρακλή, μαιάνδριο σχήμα είχε ο δύσκολος δρόμος της Αρετής (σε αντίθεση με της Κακίας, που ήταν ευθεία), με τους μαιάνδρους να συμβολίζουν τις δομημένες δυσκολίες της ζωής, που καλείται να ξεπεράσει οξύνοντας το πνεύμα του ο άνθρωπος για να πλησιάσει το ιδανικό.
Ετυμολογόντας την λέξη ΜΑΙΑ ΑΝΔΡΟΣ, σύμφωνα με τα αρχαία λεξικά, η ερμηνεία είναι εξαιρετικά αναβαθμισμένη: «μαίεσθαι δε και ο Όμηρος το ζητείν ονομάζει» Philoxenus Gramm148.7
Και: «Μαίαν ονομάζει την ζήτηση και την εύρεση» Etymologicum Magnum 589.45.
Άρα Μαίανδρος είναι ο αναζητητής. Και εδώ θα πρέπει να θυμηθούμε την Μαιευτική Μέθοδο του Σωκράτη, μέσω της οποίας αναζητούσε οπότε και έφερνε στην επιφάνεια του συνειδητού απαντήσεις σε πολλά θέματα και προβληματισμούς.
Και φυσικά η αναζήτηση μπορεί και πρέπει να πραγματοποιηθεί προς κάθε κατεύθυνση: δεξιά, όπως οι δεξιόστροφοι μαίανδροι και αριστερά, όπως οι αριστερόστροφοι μαίανδροι.
Επιπλέον και σύμφωνα με μία πολύ καλή ανάλυση που μας δίνει ο Μ. Καλόπουλος:
Ο μαίανδρος είναι ένα γραμμικό παράγγελμα των προγόνων μας, για μάχη ενάντια στο αδύνατο! Μια υπέροχη σχηματική υπενθύμιση ότι στα δύο σου «χέρια» κρατάς το μυστικό της ήττας των καταδυναστευτών σου. Και αν μόνο τα δικά σου «χέρια» δεν επαρκούν, τότε ένωσέ τα με άλλους σ’ ένα αδιάσπαστο αρμονικό σύνολο, ελληνοπρεπούς, μαχητικής, μαιανδρικής αλυσίδας, επιθετικών ερωτήσεων και απομοιθοποιητικών ερμηνειών! Αυτή είναι και η αποτελεσματικότερη μάχη ενάντια σε κάθε αυθαίρετης εξουσίας!
Ο ιερός μαίανδρος είναι ένα αιώνιο σύμβολο νίκης, που το χαρίζει η ελληνική αρχαιότητα στην πανανθρώπινη ελπίδα της τελικής απελευθέρωσης απ’ τη δουλεία όλων ανεξαιρέτως των αρχαίων και νεότερων «θεών».
Το συγκεκριμένο σύμβολο βρίσκεται παντού στην υφήλιο, σε όλες τις ηπείρους. Το συναντάμε στους πιο γνωστούς και αναδεδειγμένους αρχαίους πολιτισμούς ως και τους πιο άγνωστους.
Από αρχιτεκτονικής και εκφραστικής άποψης, ο μαίανδρος είναι η βάση του διπλού Μαίανδρου, γνωστού ως Σβάστικα. Με απλά λόγια η Σβάστικα είναι η ανάπτυξη του Μαίανδρου.
ΣΒΑΣΤΙΚΑ (γαμμάδιον ή τετράγαμμα)
Θεωρείται πανάρχαιο ηλιακό σύμβολο.
Υποστηρίζεται ότι αποτελεί σύμβολο των Αρίων και ότι έχει ανατολική προέλευση. Ωστόσο, το αρχαιότερο ίσως αντικείμενο που έχει βρεθεί με την σβάστικα είναι η βραχογραφία του Παγγαίου, όπου απεικονίζονται οι δίδυμοι, Κάστωρ και Πολυδεύκης φέροντες σκήπτρα που καταλήγουν στην σβάστικα. Σημειωτέο ότι υπάρχει διχογνωμία για την χρονολόγηση, γεωλόγος συνέκρινε με τις σπηλαιογραφίες Λάσκω και Αλταμίρα που χρονολογούνται 15.000 π.Χ ,ενώ ένας Ινδός ειδικός, σε διεθνές συνέδριο το 1981 το τοποθέτησε στο 500.000 π.Χ!!
Για επιπλέον πληροφορίες σχετικά με περισσότερες σβάστικες στο Παγγαίον αναζητήσετε στο βιβλίο του Γιώργου Βογιατζή Οι Βραχογραφίες του Παγγαίου Αποκαλύπτουν, εκδόσεις Δίον-Ψαράς
Υπάρχουν πολλές παραλλαγές όπως αριστερόστροφη, δεξιόστροφη, κυκλική και ονομασίες όπως Τετράσκελον, Γαμμάδιον, Ιερά Τετρακτύς και πολλές απόψεις για το τι αναλυτικά συμβολίζει αυτός ο διπλός μαίανδρος.
Τα δυο μακριά σκέλη χιαστί συμβολίζουν τις δυο παγκόσμιες αρχές και τα τέσσερα κεκαμμένα αρμονικά σκέλη τους τέσσερις παγκόσμιους νόμους.
Το παραδοσιακό νόημα του αγκυλωτού σταυρού είναι η ιερή Τετρακτύς και αποδίδεται έτσι: Ένας κόσμος, δυο αρχές, τρεις εκφάνσεις, τέσσερεις νόμοι.
Ο αγκυλωτός σταυρός είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, ένα σύμβολο πάντα παρόν.
Ένας σύγχρονος συγγραφέας το αποκάλεσε «αιώνιο σύμβολο».
Οι συμβολισμοί που πήρε κατά καιρούς ήταν τροχός της ζωής, τροχός του ήλιου, οι τέσσερις ακμές της πυξίδας, οι τέσσερις άνεμοι, σύμβολο της ινδιάνικης φυλής των Χόπι για την εμφάνιση τους στον κόσμο και άλλα.
Η δεξιόστροφη σβάστικα συμβολίζει την ζωή και ονομάζεται με το ινδικό όνομα «σβάστικα». Η αριστερόστροφη συμβολίζει τον θάνατο σύμφωνα με την ανατολίτικη παράδοση και ονομάζεται κανονικά «σωβάστικα».
Το σύμβολο χρησιμοποιήθηκε και αναλύθηκε και από τους Πυθαγόρειους φιλοσόφους. Μια από τις έννοιες που αποδόθηκαν σήμαινε τη «Σπορά» με την έννοια της «Καλιέργειας» όμως, ενώ το αντίστροφο, εκείνο της χιτλερικής σβάστικας δηλαδή, το «Θέρισμα».
Επιπροσθέτως, μέσω του πανάρχαιου, αυτού συμβόλου δηλώνεται και ο αστερισμός του Καρκίνου, ο οποίος για τους μυημένους στα τοπικά μυστήρια ή σχολές συμβόλιζε την «Πύλη των θνητών», ενώ αντιδιαμετρικά ο αστερισμός του Αιγόκερω την «Πύλη των Θεών».
Η σβάστικα ως σύμβολο απαντάται μόνο σε συγγράματα πολύ παλαιότερα του μαιάνδρου, Ο αγκυλωτός σταυρός αντιπροσώπευσε συχνά τη διαρκή κίνηση, όπως η περιστροφή ενός ανεμόμυλου.
Κάπου εδώ ταιριάζει, ίσως, να συμπληρώσουμε πως η προέλευση της Σβάστικα συνδυάζεται ή προέρχεται από την κίνηση της Μικρής Άρκτου και της Μεγάλης Άρκτου, η περιστροφή των οποίων στον ουρανό σχηματίζουν, στα τέσσερα σημεία, τον λεγόμενο και αγκυλωτό σταυρό.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Μικρή Άρκτος είναι ο Αρκάς, ενώ η Μεγάλη είναι η Καλλιστώ, μητέρα του Αρκάδα, τους οποίους καταστέρισε ο Δίας.
Με δεδομένο ότι οι Αρχαίοι Αρκάδες είναι Προσέληνες, δηλαδή προ-υπήρχαν της Σελήνης, ίσως θα μπορούσαμε να ανάγουμε τον συμβολισμό που μελετούμε στην απώτατη εκείνη εποχή και μάλιστα με Αρκαδική προέλευση και κατ’ επέκταση Ελληνική.
Ένα τελικό συμπέρασμα που θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε, καθώς βλέπουμε ότι ο διπλασιασμός του Μαιάνδρου σχηματίζει την Σβάστικα, σύμβολα που απαντώνται συχνότατα σε ελληνικά αντικείμενα, αρχαίους ναούς και κτίρια, είναι πως το ένα συμπληρώνει το άλλο ενώ έχουν κοινή αρχή και προέλευση. Πρόκειται για έναν δίδυμο συμβολισμό που τα στοιχεία του ενός ενυπάρχουν και στον άλλον με κανονική ή διπλασιασμένη δύναμη και δυναμική:
Η μάχη για νίκη στον χρόνο προς όλες τις κατευθύνσεις του (αφού το μέλλον είναι ανίσχυρο χωρίς την γνώση του παρελθόντος), αλλά και της ζωής μέσα από δομημένες δυσκολίες, της ύλης και πνεύματος.
Βέβαια, η έρευνα δεν τελειώνει εδώ. Είναι απλά ένα ακόμα λιθαράκι στην γνώση.
Η παραπάνω φωτογραφία, απεικονίζει σε μία σπάνια έκφραση στο πως μπορούν να συνυπάρξουν όλοι οι συνδυασμοί: Μαίανδρος, Σβάστικα. Δεξιόστροφα και Αριστερόστροφα.
diadrastika
