Το κλείσιμο της Πλατωνικής Ακαδημίας από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό (529 μ.Χ)

 

Εξαιτίας αυτής της έρευνας του επισκόπου Ιωάννη εξαπολύθηκε ένας φοβερός κι ανελέητος διωγμός κατά των Ελλήνων εθνικών. Ειδοποιήθηκαν όλες οι αυτοκρατορικές αρχές να βρουν και να τιμωρήσουν τα ασεβήματα της Ελληνικής θρησκείας σύμφωνα με το νόμο. Κάθε δωρεά σε Εθνικό, κάθε διαθήκη βάση της οποίας κληρονομούσε περιουσία ένας Εθνικός θεωρούνταν άκυρη και το κληροδότημα δημευόταν υπέρ του βασιλικού ταμείου. Οι θυσίες προς τους θεούς τιμωρούνταν με θάνατο. Διατάχθηκαν όσοι δεν έχουν βαπτισθεί να προσέλθουν στο Χριστιανισμό, ενώ όλοι οι αιρετικοί και οι Εθνικοί αποκλείονταν από κάθε αξίωμα και στρατιωτική θέση. Τέλος δε απαγορεύθηκε να διδάσκουν οποιαδήποτε επιστήμη “οι νοσούντες την Ελληνική μανία”.

Ένα μικρό απόσπασμα απο τους κώδικες του Ιουστινιανού

Μεταξύ της 1ης Σεπτεμβρίου και της 31ης Δεκεμβρίου του 529 μ.Χ. φθάνει στην Αθήνα το αυτοκρατορικό διάταγμα βάσει του οποίου αποκλείονταν οι Μούσες από την πατρίδα του Πλάτωνα και του Δημοσθένη, έως την τέταρτη δεκαετία του δεκάτου ένατου αιώνα (1840) όταν η Ελλάδα, ελεύθερο πλέον κράτος, έφτιαξε στην Αθήνα δικό της Πανεπιστήμιο. Το διάταγμα αυτό όχι μόνο απαγόρευε την οποιαδήποτε μορφή διδασκαλίας της φιλοσοφίας, αλλά για να γίνει πιο ισχυρό, διέτασσε να δημευθεί όλη η περιουσία της Πλατωνικής σχολής, περιουσία που προέρχονταν από αφιερώματα όσων εκτιμούσαν το έργο της.

Η Ακαδημία και η φιλοσοφία ανέκαθεν ήτανε ακμάζουσες στην Αθήνα, τόσο ακμάζουσες που δεν έκλεισαν ούτε και μετά την καταστροφή της Αθήνας από τους Έρουλους το 267 μ.Χ. Ακόμα και τα γενέθλια του Πλάτωνος και του Σωκράτους εορταζόντουσαν στον 5ο και πιθανώς και στον 6ο αιώνα με συμπόσια και ομιλίες σχετικά με την ελληνική Γραμματεία. Από τη στιγμή που οι φιλοσοφικές σχολές και οι φοιτητές τους αποτελούσανε τη ραχοκοκαλιά του Αθηναϊκού πληθυσμού υπήρχε ελάχιστη πιθανότητα για να αναδειχθεί μια νέα θρησκεία. Μπορεί ο χριστιανισμός να ήτανε η επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας αλλά ακόμα και τότε το πιο εντυπωσιακό τμήμα των όσων είχανε απομείνει από την αυτοκρατορία τον 4ο και 5ο αιώνα στην Αθήνα είναι ουσιαστικώς ο παγανιστικός τους χαρακτήρας. Αυτός ο παγανιστικός χαρακτήρας υπήρχε κυρίως λόγω της Νεοπλατωνικής Ακαδημίας, η οποία κυριαρχούσε και ήτανε η πιο κραταιά αντι-χριστιανική δύναμη στην Αθήνα. Εφ’ όσον κυριαρχούσε η Ακαδημία και η ελεύθερη σκέψη δε θα μπορούσε ποτέ να επικρατήσει ο χριστιανισμός. Έπρεπε λοιπόν να «βγει από τη μέση» όπως θα λέγαμε σήμερα.

Αρχαιολογικές έρευνες που γίνανε στη δεκαετία του ’70, έδειξαν ότι πηγάδια μέσα στην αγορά ήτανε ασφυκτικώς γεμάτα με σχεδόν άθικτα αγάλματα και προτομές.Αυτό σημαίνει ότι αυτό έγινε με την έκδοση του εδίκτου το 529 μ.Χ. Οι εθνικοί εκείνης της εποχής, λόγω του επικείμενου ολέθρου που θα επέφερε το έδικτο του Ιουστινιανού, κρύψανε τα αγάλματα μέσα σε πηγάδια με σκοπό να τα σώσουνε και να τα επαναφέρουνε αργότερα, όταν ίσως θα ηρεμούσανε τα πράγματα. Γενικώς εκείνη την εποχή βλέπουμε μια ανεξήγητη αρνητική κινητικότητα όσον αφορά την Αθήνα. Κτήρια εγκαταλείπονται, αγάλματα κρύβονται στα πηγάδια, εκδίδονται έδικτα κατά των εθνικών, φιλόσοφοι εγκαταλείπουνε την Αθήνα.Έχοντας λοιπόν γνώση των αρχαιολογικών και λογοτεχνικών αποδείξεων δεν είναι καθόλου δύσκολο να εξηγήσουμε γιατί τέτοιο μένος κατά της φιλοσοφικής σχολής των Αθηνών. Στην Αθήνα υπήρχε εύρωστη εθνική παράδοση αιώνων που  την έκαναν λιγότερο επιρρεπή στο χριστιανισμό από τις υπόλοιπες πόλεις στα ανατολική της Μεσογείου. Κατά πάσα πιθανότητα εκκλησίες δεν χτίζονταν επισήμως μέχρι και τον έκτο αιώνα.

Δυστυχώς όμως η Αθήνα ανήκε στην Αχαϊκή Επαρχία, όπου η πολιτική της σκηνή άρχισε να διακατέχεται κυρίως από χριστιανούς. Και ακόμα χειρότερα, διοικητικές αλλαγές είχανε δημιουργήσει ένα σύστημα τοπικών κυβερνήσεων όπου οι χριστιανοί πολίτες και ο χριστιανικός κλήρος είχανε προτεραιότητα. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι χριστιανοί άρχισαν να επιτίθενται σε προεξέχοντες φιλοσόφους όπως ο Πρόκλος και ο Ηγίας. Ο Μαρίνος επίσης αναγκάστηκε να καταφύγει στην Επίδαυρο «δια τη στάσιν του» όπως μας πληροφορεί ο Δαμάσκιος. Οι πολιτικές περιστάσεις και τα ιστορικά προηγούμενα δείχνουνε ότι το κλείσιμο της Σχολής το 529 ήτανε η αποκορύφωση ενός αιώνος σποραδικών προσπαθειών των χριστιανών να σπιλώσουνε και να επιτεθούνε στις ιδέες των εθνικών, με διωγμούς, δηώσεις και έδικτα.

Έτσι το Πανεπιστήμιο Αθηνών πραγματικά τελείωσε το βίο του και από το πλήγμα αυτό περισσότερο πόνεσαν οι 7 σοφοί καθηγητές της Ακαδημίας οι οποίοι μη μπορώντας να διανοηθούν ότι θα συνεχίσουν τη ζωή του βαπτιζόμενοι Χριστιανοί, μετακόμισαν στην Περσία. Εκεί βασίλευε ο βασιλιάς Χοσρόης ο Α’ ο οποίος μελετούσε τα αρχαία Ελληνικά κείμενα και υπόγραφε ως “Χοσρόης ο Έλλην”. Όταν διαπραγματεύτηκε τη σύναψη ειρήνης με τους βυζαντινούς το 532.μ.Χ., αξίωσε να τεθεί σαν όρος στη συνθήκη ειρήνης, η επιστροφή των 7 σοφών στην πατρίδα τους και η προστασία τους μέχρι το τέλος της ζωής τους, και ορισμένοι από αυτούς συνέγραψαν σημαντικά έργα.

Έτσι κλείνει και η τελευταία σελίδα στην ένδοξη ιστορία της Πλατωνικής Ακαδημίας και μαζί με αυτήν έφτασε οριστικά και το τέλος της γνώσης, της παιδείας, του πολιτισμό και της ανταλλαγής ιδεών για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Η ανθρωπότητα μπαίνει πλέον στην χειρότερη φάση της ιστορίας της. Tήν εποχή του σκοταδισμού…

πηγές:
eleysis69.wordpress.com
Παναγιώτης Κωνσταντινίδης (ιστοσελίδα “Τόλμα να γνωρίσεις“ tolmanagnoriseis.wordpress.com)