Το Μάτριξ στο Σπήλαιο της Βηθλεέμ και του Πλάτωνα
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Αρκετοί από εμάς έχουμε ακούσει για τον μύθο του Σπηλαίου, όπως περιέγραψε τον ο Πλάτωνας. Δηλαδή, οι άνθρωποι που ζουν μέσα σε αυτό χωρίς να έχουν βγει ποτέ εκτός, βλέπουν τον έξω κόσμο σαν σκιές και νομίζουν πως αυτή είναι η πραγματικότητα. Όσοι καταφέρουν να βγουν ή να δραπετεύσουν, είτε θα τους τυφλώσει ο ήλιος και θα γυρίσουν πίσω στο σκοτάδι τους, στην ασφάλεια της μιζέριας τους, είτε θα συνηθίσουν το φως και θα προσπαθήσουν να το μεταλαμπαδεύσουν. Το Σπήλαιο, λοιπόν, για τον Πλάτωνα, αποτελεί μία αλληγορία-αναπαράσταση του φαινομενικού κόσμου, ενώ το έξω από αυτό είναι η φωτεινή και ανοιχτή πραγματικότητα, η οποία και εκφράζει τον κόσμο των ιδεών. Αυτό είναι το matrix του Πλάτωνα.
Για τους ορφικούς, τα σπήλαια, τα άντρα, τα ηφαίστεια, στην συμβολική γλώσσα, είχαν την έννοια της γήινης εκείνης κοιλότητας που είναι πηγή ζωής και μητρότητας, δηλαδή τη μήτρα της γυναίκας η οποία πάντοτε συμβόλιζε την ύλη-Γη με τις ικανότητές της. Από την λέξη μήτρα προέρχεται και η αγγλική matrix
Ο νεοπλατωνικός Πορφύριος έρχεται να μας δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, μιας και ως γνωστόν: οι αρχαίοι “με μύθους κάλυπταν τα απόρρητα της φύσεως”, όπως είπε και ο Πρόκλος. Ο Πορφύριος στο “Περί του εν Οδυσσεία των Νυμφών Άντρου” γράφει εν ολίγοις πως τα άντρα και τα σπήλαια οι αρχαίοι τα εκλάμβαναν ως σύμβολον της ύλης και σύμβολο όχι μόνο του γεννημένου και αισθητού κόσμου, αλλά επί πλέον σύμβολο και όλων των αόρατων δυνάμεων. Γιατί σκοτεινά μεν είναι τα άντρα δια το αφανέρωτο της ουσίας των δυνάμεων. Ποιες, όμως, μπορεί να είναι αυτές οι αόρατες δυνάμεις και η ουσία τους;
Είναι γνωστό ότι μέσα στα σπήλαια παγιδεύεται κοσμική ακτινοβολία. Είναι μετρήσιμη και σαφώς λιγότερη από εκείνη στην εξωτερική επιφάνεια. Όμως, δεν είναι φανερό πως και με ποιο τρόπο επιδρά στον ανθρώπινο οργανισμό. Σίγουρα, όμως, δεν είναι καθόλου τυχαίο πως όλοι οι θνήσκοντες θεοί και σωτήρες, όπως και ο Ιησούς, γεννιούνται μέσα σε σπηλιές. Επιπλέον, υπεράνω του σπηλαίου που γεννήθηκε ο Ιησούς υπάρχει ένα φωτεινό αστέρι – μόνο ο Ματθαίος το αναφέρει – που θα μπορούσε, ίσως, να συμβολίζει την κοσμική ακτινοβολία.
Ενδεχομένως να υπάρχει μία βαθύτερη νοηματική και συμβολική αντιστοίχηση. Είναι επιστημονικά διαπιστωμένο ότι οι βασικές αισθήσεις στο ανθρώπινο σώμα, όπως η όραση, λειτουργούν μέσα σε ένα περιορισμένο φάσμα και δεν μπορούν να ανιχνεύσουν πέρα από αυτό. Ό,τι θα μπορούσε να υπάρχει πέρα από το δυνατό όριο των αισθήσεων, είναι πρακτικά ένας αόρατος κόσμος – μόνο με ειδικά μηχανήματα γίνεται αισθητός. Αν ό,τι γίνεται αντιληπτό από τις αισθήσεις μας αντιστοιχηθεί στο σπήλαιο και οι σκιές αντιστοιχηθούν στον κόσμο πέρα από τους περιορισμούς, τότε ουσιαστικά, λοιπόν, το matrix του Πλάτωνα, του σπηλαίου της Βηθλεέμ καθώς και όλων των σπηλαίων, βρίσκεται μέσα μας. Το μάτριξ είναι ένα σύστημα και είμαστε συνδεδεμένοι μαζί του από γεννησιμιού μας. Το σύστημα αυτό είναι ο προσωπικός μας εχθρός γιατί η πραγματικότητα που βλέπουμε ελέγχεται από κάπου αλλού εσωτερικά μέσα μας.
Όσοι το αντιλαμβάνονται θα ήθελαν να ξεφύγουν αλλά λίγοι το επιχειρούν και ελάχιστοι τα καταφέρνουν. Όσοι παραμένουν συνδεδεμένοι σε αυτό το ματριξ, στο σπήλαιο, αγωνίζονται μέχρι θανάτου να το προστατέψουν ο καθένας ξεχωριστά μα και όλοι μαζί. Αυτή την προσπάθεια, δεν αποκλείεται να την εκμεταλλεύονται όσοι γνωρίζουν πως δουλεύει το matrix.
Όσοι, όμως, κατάφεραν να βγουν από αυτό, θέλουν να το μεταλαμπαδεύσουν σε αυτούς που παρέμειναν μέσα. Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι πως, ο Άδωνης, ο Διόνυσος, ο Ερμής, ο Μίθρας, ο Ιησούς και όσοι άλλοι γεννήθηκαν μέσα σε σπηλιές, συμβολικά και αλληγορικά, επιχειρούν να περάσουν μια πιθανή γνώση από γενιά σε γενιά και από πολιτισμό σε πολιτισμό. Αν θα μπορούσε να ισχύει κάτι τέτοιο, είναι πολύ πιθανό η πλήρης ανάγνωσή της να βρίσκεται στους συμβολισμούς που φτάνουν ως σήμερα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Πιο απλά, η σκέψη μου είναι πως, η αλληγορία του Πλάτωνα με το σπήλαιο και οι γεννήσεις θεών μέσα σε σπήλαια, έχουν ως κοινό στόχο να κάνουν τον άνθρωπο να αντιληφθεί ότι είναι εγκλωβισμένος μέσα στους περιορισμούς των αισθήσεων και ότι μόνο σαν καταφέρει να απελευθερωθεί θα αντιληφθεί τον πραγματικό κόσμο, όπως είναι. Δυστυχώς, αυτή η προσπάθεια μάλλον απέτυχε – είτε γιατί δεν είναι εφικτό, είτε γιατί ο τρόπος χάθηκε μέσα στους αιώνες και τις παραλλαγές τόσων παραδόσεων, είτε γιατί κάποιοι κράτησαν αυτή τη γνώση για τον εαυτό της και τη θεώρησαν επικίνδυνη για τους άλλους.
diadrastika / Image by photocosma from depositphotos.com
