Κύριε Ελέησον και Σείριε Ελεύσον
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Έχετε πέσει ποτέ πάνω σε δύο φαινομενικά άσχετες φράσεις και αναρωτηθήκατε αν θα μπορούσε να υπάρχει μια κρυφή σχέση μεταξύ τους; Λοιπόν, σήμερα θα διερευνήσουμε την ενδιαφέρουσα πιθανότητα ότι οι φράσεις «Κύριε, ελέησον» και «Σείριε ελεύσον» μπορεί να σχετίζονται πραγματικά.
Με την πρώτη ματιά, αυτές οι φράσεις φαίνεται να μην έχουν τίποτα κοινό. Το «Κύριε, ελέησον» φαίνεται να είναι μια εγκάρδια έκκληση για συγχώρεση ή μια προσευχή μετάνοιας, ενώ το «Σείριε ελεύσον» θα μπορούσε να είναι δήλωση για μια σειρά γεγονότων που βρίσκονται στον ορίζοντα. Τι γίνεται όμως αν σε αυτές τις φράσεις υπάρχουν περισσότερα από όσα φαίνονται στο μάτι;
Κύριε ελέησoν
Πολλοί το έχουμε πει ή το έχουμε ακούσει από έναν παπά συνήθως εις τριπλούν: «Κύριε ελέησον, Κύριε ελέησον, Κύριε ελέησον».
Το «ελέησον» σχετίζεται άμεσα με το «ἐλεέω» (δείχνω έλεος, συμπόνια για κάποιον).
Σε ό,τι αφορά το «Κύριε ελέησον» είναι ο συντετμημένος τύπος του «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ουσιαστικά έχουμε «Κύριε ελέησόν με», δηλαδή «Κύριε, λυπήσου με».
Το «ελέησον με» είναι ένας είδος εξομολόγησης και παραδοχής κάποιου αμαρτήματος που έχει κάνει ο προσευχόμενος. Συνήθως, όμως, χρησιμοποιείται για να ζητηθεί έλεος από τυχών βάσανα που ταλανίζουν έναν άνθρωπο. Στην καθομιλουμένη χρησιμοποιείται για να δείξει έκπληξη.
Σείριε Έλευσον
Το «Σείριε Έλευσον» είναι λίγο πιο περίπλοκο σε σχέση με το «Κύριε ελέησον».
Είναι σχεδόν όμηχο με το «Κύριε ελέησον», αλλά δεν συναντάται. Φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με το «ελεύσομαι», τον μέλλοντα του «έρχομαι». Θα μπορούσε, λοιπόν, να σημαίνει «Σείριε θα Έρθουν» ή «Σείριε Έρχονται».
Ανάμεσα σε άλλες αναφορές για τον Σείριο, τόσο αρχαίες όσο και σύγχρονες ερμηνείες, γίνεται μεγάλη σύνδεση με τον όρκο που δίνει ο Σωκράτης στην Απολογία του: «Μα τον Κύνα, ω άνδρες Αθηναίοι…»
Διαβάστε επίσης: Μα τον Κύνα (Σείριο). Γιατί ορκίζεται εκεί ο Σωκράτης
Μία ερμηνεία, ανάμεσα σε άλλες, που δίνεται για τον όρκο του Σωκράτη, είναι ότι αναφέρεται στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός στον οποίο περιλαμβάνεται ο Σείριος.
Όλο αυτό μαζί, παίρνει άλλες διαστάσεις εφόσον νοηθεί ότι υπάρχουν όντα στον Σείριο που με κάποιο τρόπο επηρέασαν τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων ή επενέβησαν στο γενετικό υλικό των ανθρώπων – σύμφωνα με διάφορες εκδοχές και ερμηνείες.
Υπάρχει συσχέτιση;
Ποια είναι, λοιπόν, η αλήθεια; Υπάρχει συσχέτιση; Υπάρχει κάτι ουσιαστικό που συνδέει το «Κύριε ελέησον» με το «Σείριε Έλευσον»; το ερώτημα, παραμένει.
Μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα είναι ότι τα «Κύριε, ελέησον» και «Σείριε ελεύσον» είναι και τα δύο μέρος μιας ευρύτερης αφήγησης ή ιστορίας στο πλαίσιο μιας σειράς γεγονότων ή μιας ευρύτερης ιστορίας. Ωστόσο, δεν μπορεί να συμβαίνει καθώς το πρώτο έχει θρησκευτική προέλευση ενώ το δεύτερο είναι απροσδιόριστης προέλευσης – ίσως, συνειρμικής.
Μια άλλη πιθανότητα είναι αυτές οι φράσεις να συνδέονται θεματικά: Το «Κύριε, ελέησον» θα μπορούσε να είναι μια αντανάκλαση των συνεπειών από κάποιες πράξεις που οδήγησαν στην έλευση κάποιου. Του Ιησού θα πουν κάποιοι, λανθασμένα, αφού αναφέρεται στον Σείριο.
Θα μπορούσε να είναι ένα σχόλιο για την ανθρώπινη κατάσταση, τη φύση της συγχώρεσης ή την κυκλική φύση της ζωής.
Φυσικά, είναι επίσης πιθανό το τα «Κύριε, ελέησον» και «Σείριε ελεύσον» να μην έχουν καμία απολύτως σχέση. Θα μπορούσαν απλώς να είναι τυχαίες φράσεις που έτυχε να τραβήξουν την προσοχή μας.
Σε τελική ανάλυση
Σε τελική ανάλυση, η πιθανότητα του «Κύριε, ελέησον» να σχετίζεται ή/και να συνδέεται με το «Σείριε ελεύσον» είναι εικασία του καθενός. Είναι ένα δελεαστικό μυστήριο που μας καλεί να εξερευνήσουμε τις δυνατότητες και να χρησιμοποιήσουμε τη φαντασία μας.
Είτε αυτές οι φράσεις συνδέονται με ένα κοινό νήμα είτε είναι μόνες τους ως ανεξάρτητες δηλώσεις, μας υπενθυμίζουν τη δύναμη της γλώσσας να ιντριγκάρει, να εμπνέει και να προκαλεί σκέψη.
Αν με ρωτάτε, κατά τη γνώμη μου, δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους – τουλάχιστον όχι με τα παραπάνω δεδομένα – χρειάζονται περισσότερα στοιχεία. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να ψάχνουμε συσχετισμούς ανάμεσα σε πράγματα, αλλά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να τα εξαναγκάσουμε να φανούν ότι έχουν κάποια συσχέτιση ή σύνδεση.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα συναντήσετε δύο φαινομενικά άσχετες φράσεις, αφιερώστε λίγο χρόνο για να εξετάσετε την πιθανότητα μιας κρυφής σύνδεσης. Ποιος ξέρει τι ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις μπορεί να κάνετε… Άλλωστε στον κόσμο της γλώσσας και της αφήγησης όλα είναι πιθανά.
diadrastika / Image by Patricio González from Pixabay
