Ο Τάφος του Μέγα Αλέξανδρου Μπορεί να Βρίσκεται στην Εκκλησία του Αγίου Μάρκου της Βενετίας
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Την σωρό του Μέγα Αλέξανδρου κάποιοι πιστεύουν ότι βρίσκεται στην Όαση Σίουα, άλλοι ότι μπορεί να βρίσκεται στην Αμφίπολη, ή στην Βεργίνα αντί του Φίλιππου. Αλλά, μήπως βρίσκεται εκεί που δεν πάει το μυαλό κανενός; Θα μπορούσε να είναι μια από τις χειρότερες περιπτώσεις λανθασμένης ταυτότητας που έχει γίνει ποτέ γνωστό, λέει άρθρο της Βρετανικής εφημερίδας Independent.
Ένας Βρετανός ιστορικός ισχυρίζεται ότι ο σεβαστός τάφος του Αγίου Μάρκου στη Βενετία δεν περιέχει τον μεγάλο ευαγγελιστή αλλά το σώμα του πιο διάσημου πολέμαρχου στην ιστορία. Τα μουμιοποιημένα λείψανα που είναι θαμμένα κάτω από το βωμό της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου ανήκουν στην πραγματικότητα στον Μέγα Αλέξανδρο, σύμφωνα με τον Andrew Chugg.
Ο κ. Chugg, συγγραφέας πολλών βιβλίων για τον Αλέξανδρο, σε αυτό με τίτλο The Quest for the Tomb of the Great Alexander, πιστεύει ότι η σύγχυση προκλήθηκε όταν το σώμα του πολεμιστή μεταμφιέστηκε σε Άγιο Μάρκο για να το προστατεύσει από την καταστροφή κατά τη διάρκεια μιας χριστιανικής εξέγερσης.
«Και τα δύο σώματα λέγεται ότι ήταν μουμιοποιημένα σε λινό και το ένα φαίνεται να εξαφανίζεται την ίδια στιγμή που εμφανίζεται το άλλο – σχεδόν στο ίδιο ακριβώς σημείο, κοντά στο κεντρικό σταυροδρόμι της Αλεξάνδρειας», γράφει. «Είναι πολύ πιθανό κάποιος στην ιεραρχία της Εκκλησίας, ίσως ακόμη και ο ίδιος ο Πατριάρχης, να αποφάσισε ότι μπορεί να ήταν καλό σχέδιο να προσποιηθεί ότι τα λείψανα του Αλέξανδρου ήταν του Αγίου Μάρκου.
Διαβάστε επίσης: Κρατήθηκε Μυστικό για 22 Χρόνια: Τo video των Ανασκαφών στην Όαση Σίουα, της Λιάνας Σουβαλτζή
«Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε ήταν τα λείψανα του Αλεξάνδρου – και όχι του Αγίου Μάρκου – που κλάπηκαν από Βενετούς εμπόρους και μεταφέρθηκαν πίσω στην πατρίδα τους τέσσερις αιώνες αργότερα». Το thecollector.com μας δίνει μία πιθανή αλλά συναρπαστική πορεία της σωρού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βάσει διαφόρων ενδείξεων που αναφέρει ο Βρετανός ιστορικός Chugg προκειμένου να στοιχειοθετήσει την θεωρία του.
Η πιθανή πορεία της σωρού
Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε, η σωρός του τοποθετήθηκε σε μία περίτεχνη νεκρική άμαξα για να πάει πίσω στη Μακεδονία για ταφή. Η πομπή δεν ολοκλήρωσε ποτέ το ταξίδι της. Ενώ ήταν ακόμη στο δρόμο, ένας από τους διαδόχους του Αλεξάνδρου, ο Πτολεμαίος, άρπαξε το σώμα και το έθαψε στη Μέμφις της Αιγύπτου. Αργότερα, ο γιος του μετέφερε τον Μέγα Αλέξανδρο σε έναν πλούσιο τάφο στην πόλη της Αλεξάνδρειας. Εκεί παρέμεινε για αιώνες, γεγονός που τεκμηριώνεται καλά από αρχαίες πηγές. Περιγράφουν λεπτομερώς τις επισκέψεις στον τάφο του Αλεξάνδρου από αρκετούς Ρωμαίους αυτοκράτορες, όπως ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Αύγουστος και άλλοι. Η τελευταία αναφορά στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου έγινε περίπου το 390 μ.Χ., από τον Λιβάνιο. Όταν το 400 μ.Χ., ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος επισκέφτηκε να δει τον περίφημο τάφο, δεν υπήρχε.
Το σύντομο χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο τάφος του Αλεξάνδρου εξαφανίστηκε από τα γραπτά αρχεία, ήταν μια εποχή μεγάλης αναταραχής στον αρχαίο κόσμο. Μεταξύ 389 και 391 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος εξέδωσε τα «Θεοδοσιανά Διατάγματα». Αυτά τα έγγραφα καθιέρωσαν τον Χριστιανισμό ως τη μόνη νόμιμη θρησκεία και απαγόρευσαν τις παγανιστικές πρακτικές. Τα επόμενα χρόνια, επέβλεψε και ενέκρινε την καταστροφή πολυάριθμων παγανιστικών ναών και ιερών τόπων. Ίσως, ο τάφος και τα λείψανα του Αλέξανδρου να έπεσαν θύματα αυτών των εκκαθαρίσεων. Ωστόσο, η ξαφνική και κάπως ανεξήγητη εμφάνιση μιας άλλης διάσημης σωρού στην πόλη της Αλεξάνδρειας υποδηλώνει μια δελεαστική εναλλακτική διαδρομή
Διαβάστε επίσης: Το σώμα Μεγάλου Αλεξάνδρου ίσως «κρύβεται» κάτω από Μουσουλμανικό Τέμενος
Στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ., αρχαίες πηγές άρχισαν να αναφέρουν έναν τάφο του Αγίου Μάρκου στην Αλεξάνδρεια. Η πρώτη αναφορά προέρχεται από τον Άγιο Ιερώνυμο το 392 μ.Χ., μόλις δύο χρόνια μετά την τελευταία καταγραφή του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ύπαρξη ενός σώματος του Αγίου Μάρκου είναι από μόνη της μυστηριώδης καθώς σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ο Μάρκος μαρτύρησε από ειδωλολάτρες το 68 μ.Χ. οι οποίοι έκαψαν το σώμα του. Δεν υπάρχει καμία αναφορά για ένα ιερό σώμα του Μάρκου για περισσότερα από τριακόσια χρόνια.
Το ακέραιο πτώμα του Μάρκου επανέρχεται στο προσκήνιο ύστερα από μια θαυματουργή καταιγίδα που έσβησε τις φλόγες και οι Χριστιανοί κατάφεραν να αρπάξουν το πτώμα από την πυρά, σύμφωνα με ένα κείμενο που ονομάζεται «Πράξεις του Αγίου Μάρκου» που χρονολογείται στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ., μερικούς αιώνες μετά το θάνατο του Μάρκου.
Ο συγγραφέας Andrew Chugg προτείνει ότι το υποτιθέμενο σώμα του Αγίου Μάρκου είναι στην πραγματικότητα αυτό του διάσημου Μεγάλου Αλεξάνδρου, που μετονομάστηκε σε Μάρκος εν μέσω των Θεοδοσιανών Διαταγμάτων από ανθρώπους που ήθελαν να τον σώσουν από την καταστροφή που τον περίμενε από τους Χριστιανούς. Και ποιος θα μπορούσε να είναι ο καλύτερος, ίσως, τρόπος; Να μεταμφιεστεί σε κάτι που οι χριστιανοί όχι μόνο δεν θα κυνηγούσαν, αλλά, επιπλέον, θα προστάτευαν.
Αν αυτή η θεωρία είναι αληθινή, ενδεχομένως να συνδέεται με το έτος 828 μ.Χ., όπου δύο Βενετσιάνοι καπετάνιοι εμπορικών πλοίων συμφώνησαν με τις τοπικές χριστιανικές αρχές να μεταφέρουν το υποτιθέμενο σώμα του Αγίου Μάρκου σε ασφαλές μέρος από τις συγκρούσεις χριστιανών και μουσουλμάνων, εκείνο το διάστημα. Αφαίρεσαν το πτώμα από τον τάφο του, το έβαλαν σε ένα βαγόνι καλυμμένο με χοιρινό κρέας (που απεχθάνονται οι μουσουλμάνοι) για να αποτρέψουν κάθε στενή επιθεώρηση του περιεχομένου. Κάπως έτσι το μετέφεραν λαθραία στο πλοίο τους, με προορισμό τη Βενετία.
Εκεί, αρχικά τη σωρό στέγαζε μια μικρότερη εκκλησία, μέχρι που Βενετοί αξιωματούχοι παρήγγειλαν την υπέροχη Βασιλική του Αγίου Μάρκου που στέκεται μέχρι σήμερα οπότε και εξακολουθεί να φιλοξενεί το ιερό λείψανο. Όμως, τι γίνεται αυτό;
Αρκετές πληροφορίες υπονοούν ότι το σώμα του Αγίου Μάρκου μπορεί να είχε αρχικά μουμιοποιηθεί, αλλά αυτό δεν αποτελεί παγανιστικές πρακτικές – και όχι χριστιανικές. Επομένως, η μουμιοποίηση δείχνει έναν διαφορετικό ένοικο του τάφου του Μάρκου. Επιπλέον, οι παρατηρήσεις του Leonardo Conte Manin δεν περιέχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι ο σκελετός είχε ζημιές από φωτιά, όπως θα έπρεπε – αν ήταν του Μάρκου. Και τι γίνεται με ένα κομμάτι γλυπτικής που υπονοεί μακεδονικό απόκτημα;
Το ανάγλυφο
Ένα σπασμένο τμήμα λαξευμένου ασβεστόλιθου από μεγαλύτερη κατασκευή η οποία βρέθηκε μόλις λίγα μέτρα από τη θέση του αρχικού τάφου του Μάρκου στην κρύπτη της Βασιλικής και εκτίθεται στο μοναστήρι της Αγίας Απολλωνίας στη Βενετία, απεικονίζει ανάγλυφο από ασπίδα, περικνημίδες, ξίφος και τμήμα λόγχης. Αυτοί οι οπλισμοί είναι συνεπείς με το μακεδονικό στυλ, γεγονός που επιβεβαιώθηκε ανεξάρτητα, σε μια μελέτη του Eugenio Polito το 1998, πολλά χρόνια πριν ο Andrew Chugg ξεκινήσει την έρευνά του.
Ο Polito περιγράφει ανάμεσα σε άλλα: Διαθέτει μια μακεδονική ασπίδα με ένα μοτίβο αστεριού στο κέντρο της, ένα ζεύγος περικνημίδες, μία μακριά λόγχη ενώ στη μικρότερη πλευρά τα υπολείμματα ενός ξίφους. Το μπλοκ πρέπει να ανήκε σε ένα μεγάλο μνημείο που μπορεί γενικά να τοποθετηθεί μεταξύ του 3ου και των αρχών του 2ου αιώνα π.Χ.
Τι μπορεί να σημαίνει αν το «μοτίβο αστεριού» μοιάζει εντυπωσιακά με το αστέρι της Βεργίνας, αν το σπαθί που είναι σκαλισμένο στο μπλοκ είναι αδιαμφισβήτητο ελληνικού στυλ, αν το δόρυ θυμίζει μια μακεδονική σάρισα; Και πως μπορούν να συνδεθούν πρακτικά και όχι υποθετικά με την σωρό που κατονομάζεται ως του Αγίου Μάρκου;
Ποια θα μπορούσε να είναι η αλήθεια;
Σύμφωνα με την Independent, η θεωρία του Andrew Chugg, για μια περίπλοκη ιστορία μεσαιωνικής αρπαγής σώματος, διχάζει ήδη τον ακαδημαϊκό κόσμο. Στο History Today, ο συγγραφέας καταλήγει να λέει ότι τα ιερά λείψανα πρέπει να εκταφούν και να υποβληθούν σε γενετικό έλεγχο.
Τόσο το αρχαίο υλικό όσο και οι σύγχρονες επιστημονικές τεχνικές μπορούν να προσφέρουν πολλαπλές διαδρομές για τη διερεύνηση και την αναγνώριση του σώματος που βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τεχνικές πολλαπλής χρονολόγησης άνθρακα, δοκιμής DNA και ανάλυσης σμάλτου των δοντιών. Αλλά και πριν φτάσουμε σε αυτές τις μεθόδους και διαδικασίες, πολλά θα μπορούσαν να μαθευτούν μόνο από τη φυσική εξέταση των λειψάνων, όπως αν βρεθούν ενδείξεις για γνωστά τραύματα του Αλεξάνδρου, για παράδειγμα: στο πόδι και στο στέρνο.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Καθολική Εκκλησία έχει διατηρήσει την απόλυτη άρνησή της να διερευνήσει περαιτέρω τη σωρό, δηλώνοντας ότι παραμένουν σίγουροι για την ταυτότητα του Αγίου Μάρκου.
Ο Robin Lane Fox του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ένας διαπρεπής μελετητής του Αλεξάνδρου είναι επίσης απορριπτικός ως προς την θεωρία του Chugg. Αντίθετα, ο Paul Cartledge, καθηγητής ελληνικής ιστορίας στο Cambridge και συγγραφέας του Alexander the Great: The Hunt for a New Past, ήταν ενθουσιώδης. «Υπάρχει σίγουρα μια πιθανότητα να είναι αλήθεια, γιατί υπάρχει ένα ιστορικό κενό που πρέπει να καλυφθεί», είπε, σύμφωνα με την Independent. “Όλοι θέλουμε να εξηγήσουμε γιατί τα ίχνη παγώνουν, χάνονται, στα τέλη του 4ου αιώνα. Σε εκείνο το σημείο, ο Χριστιανισμός θριαμβεύει και κανείς δεν έχει φωνή να πει πού είναι θαμμένος αυτός ο προχριστιανικός ήρωας. Απλώς εξαφανίζεται.”
Όπως φαίνεται, δεν υπάρχει τρόπος να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί εντελώς μια και για πάντα η θεωρία ότι ίσως το σώμα του Αλεξάνδρου βρίσκεται στη Βενετία μεταμφιεσμένο σε Άγιο Μάρκο. Ωστόσο, σίγουρα, το μυστήριο είναι ενδιαφέρον, οι ερωτήσεις και οι συμπτώσεις είναι αρκετά περίεργες ώστε να δικαιολογούν έρευνα. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι μια μέρα θα γίνει η σωστή εργασία ώστε να δοθούν απαντήσεις στο μυστήριο του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
diadrastika / Image by Marjon Besteman and Thanasis Papazacharias from Pixabay, photoshopped
