Ιξίωνας, ο ασεβής βασιλιάς της Θεσσαλίας και η βαριά τιμωρία του
γράφει ο Χείλων
Ο Ιξίων ανήκει στους Λαπίθες, φυλή που ζούσε στην Θεσσαλία, γνωστοί για την μάχη τους κατά των Κενταύρων με τους οποίους ήταν συγγενείς, όταν οι τελευταίοι όντας μεθυσμένοι προσπάθησαν να βιάσουν την Ιπποδάμεια σύζυγο του Πειρίθοου (ου) κατά την τελετή του γάμου. Οι Κένταυροι και οι Λαπίθες κατάγονταν από τον ποτάμιο θεό Πηνειό (Θεσσαλία) και την Ναϊάδα Κρέουσα, από τους οποίους γεννήθηκαν ο Υψέας και η Στίλβη. Από την ένωση της Στίλβης με τον θεό Απόλλωνα προήλθαν ο Λάπηθος και ο Κένταυρος οι οποίοι ήταν πρόγονοι των προαναφερόμενων λαών.
Ο Λάπηθος εγκαταστάθηκε στις όχθες του Πηνειού και αφού παντρεύτηκε την Ορσινόμη, γέννησαν δύο γιούς τον Φορβάντα και τον Περίφαντα, οι οποίοι βασίλευσαν στην περιοχή ονομάζοντας το γένος τους Λαπίθες. Ο Περίφας παντρεύτηκε την ανιψιά της γιαγιάς του Αστυάγυια (κόρη του Υψέα) με την οποία γέννησε οκτώ γιούς εκ των οποίων ο μεγαλύτερος Αντίων παντρεύτηκε την Περιμέλη και γέννησαν τον Ιξίωνα.
Η δολοφονία Ο Ιξίων παντρεύτηκε την Δία, κόρη του Ηιονέα επειδή όμως δεν έδιδε τα συμφωνηθέντα προικώα δώρα, ο Ηιονεύς έφυγε παίρνοντας τις φοράδες του Ιξίωνα ως εγγύηση. Εκείνος τότε παρακάλεσε τον πεθερό του να επιστρέψει υποσχόμενος να τηρήσει τα συμφωνηθέντα και να αποδώσει τον προβλεπόμενο σεβασμό, αλλά όταν επέστρεψε τον πέταξε σε φλεγόμενο λάκκο με αποτέλεσμα να σκοτωθεί.
Με την Δία απέκτησαν δύο τέκνα τον Πειρίθοο και την Φισαδίη η οποία δόθηκε από τους Διόσκουρους ως θεραπαινίδα στην Ελένη. Επειδή όμως βαρυνόταν με το στυγερό έγκλημα της δολοφονίας συγγενούς (θεωρείται ότι είναι ο πρώτος θνητός που δολοφόνησε συγγενή) ήταν στιγματισμένος και ουδείς ήταν πρόθυμος να τον «εξαγνίσει». Κάποια στιγμή όμως ο Δίας αισθανόμενος οίκτο για την κατάστασή του, αφαίρεσε το στίγμα και τον απέδωσε εξαγνισμένο στους υπόλοιπους θνητούς.
Η εξαπάτηση Ο αγνώμων όμως Ιξίων ερωτεύθηκε την Ήρα και προσπάθησε να την κατακτήσει κάνοντας ανάλογες προτάσεις. Ο Δίας πληροφορήθηκε την κατάσταση και προκειμένου να επαληθεύσει τα λεγόμενα της συζύγου του, δημιούργησε ένα νεφέλωμα που έμοιαζε με την Ήρα, εξαπατώντας με αυτόν τον τρόπο τον Ιξίωνα ο οποίος νομίζοντας ότι συνευρέθηκε με την θεά, άρχισε να διαδίδει το γεγονός. Από την ένωση του Ιξίωνα με το σύννεφο ορισμένοι ισχυρίζονται ότι γεννήθηκαν οι Κένταυροι, ενώ άλλοι θεωρούν ότι ο απόγονος της εν λόγω ένωσης ζευγάρωσε με φοράδες από τις οποίες προήλθαν οι Κένταυροι.
Η τιμωρία Σε κάθε περίπτωση ο Δίας, ενοχλημένος από τα ατοπήματα του Ιξίωνα, τον έδεσε σε ιπτάμενο τροχό, καταδικάζοντάς τον να περιστρέφεται αιώνια. Ίσως κάποιος να θεωρήσει ότι αυτή ήταν μια άδικη τιμωρία, λαμβανομένου υπόψιν ότι όπως ο Ιξίων ερωτεύθηκε την γυναίκα του Δία, επίσης ο Δίας ερωτεύτηκε την σύζυγο του Ιξίωνα, όπως ο ίδιος ο Θεός δηλώνει: «..ας απολαύσουμε τις χαρές του έρωτα. Ουδέποτε είχα παρόμοια επιθυμία, είτε για θεά, είτε για θνητή, η οποία πλημμύρισε και συγκλόνισε την καρδιά μου…..ούτε όταν ερωτεύθηκα την γυναίκα του Ιξίωνα. (Ζεύς απευθυνόμενος στην Ήρα- Ομήρου Ιλιάδα, 14,315).
Αυτές ακριβώς τις σκέψεις έκανε και ο Ιξίων θεωρώντας ότι οι θνητοί μπορούν να συμπεριφέρονται όπως οι θεοί ειδικά στον έρωτα και όσον αφορά στις θεότητες αυτές θα μπορούσαν να διδαχθούν από το πάθημά του ως προς τις αρχές δικαιοσύνης, ισότητας και αμοιβαιότητας. Όμως αυτές οι σκέψεις αντιβαίνουν στο γεγονός ότι: «Ο άνθρωπος πρέπει πάντοτε να μετρά τις καταστάσεις και τις πράξεις του ανάλογα με την θέση του (Πινδάρου, Ωδές 2,34). Έτσι, λοιπόν, κατόπιν εντολής των θεών, ο Ιξίων περιστρέφεται συνεχώς, δεμένος σε ιπτάμενο τροχό λέγοντας στους θνητούς: «δείξτε ευγνωμοσύνη στους ευεργέτες σας, με αντάλλαγμα την εύνοιά σας» (Πινδάρου, Ωδές 2.20). (πηγή: chilonas.com)
-d- Άνθρωπος του Βιτρούβιου και Ιξίων Ο Ιξιωνας, σε πολλές αρχαίες παραστάσεις, απεικονίζεται στο όργανο βασανιστηρίων του που είναι ένας τροχός, με τα χέρια και τα πόδια σε διάσταση. Κατά τον Σχολιαστή των “Φοινίκων” του Ευριπίδη (1185), ο τροχός αποτελούνταν από φλεγόμενες ακτίνες. Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος (3,62) παραδίδει πως ο Ιξίωνας συγκρατούνταν στον τροχό από χάλκινα δεσμά, ενώ κατά τον Βιργίλιο (Γεωργικά 3, 38 και Myth. Vat. I 14, II 106) από φίδια. Επίσης και πάλι κατά τον Βιργίλιο (Γεωργικά 4, 484) τον τροχό με τον Ιξίονα κατεδίωκαν δύο φίδια – σε σχέση ίσως με το πρώτο έγκλημα, καθώς η τιμωρία για την παρενόχληση της Ήρας ήταν ο αέναα σε κίνηση τροχός.
Η απεικόνιση του Ιξίωνα, καμία σχέση δεν υπάρχει με τον «Άνθρωπο του Βιτρούβιου», το διάσημο σχέδιο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, το οποίο απεικονίζει ένα άνθρωπο μέσα σε κύκλο για να δείξει τη συμμετρία του ανθρώπινου σώματος. Η ανδρική φιγούρα του Βιτρούβιου παρουσιάζεται με έκταση χεριών και ποδιών σε δύο θέσεις, μέσα σε έναν κύκλο και ένα τετράγωνο προκειμένου να δείξει το συμμετρικό σχεδιασμό του ανθρώπινου σώματος. Δείτε και τις εικόνες που ακολουθούν.
