Laser και Μικρογλυπτική στον Σφραγιδόλιθο της Πύλου του 1500 π.Χ.; Εξωπραγματικές σκέψεις που οι αρχαιολόγοι δεν εξέφρασαν ποτέ
Σπύρος Μακρής
περιεχόμενο σχολιασμού, νόησης, δημιουργικής σκέψης και ελεύθερου συνειρμού
Το 2015, όπως διαβάζουμε στο sci-news.com, οι αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι (UC), καθηγητής Jack Davis και Dr. Shari Stocker, μαζί με άλλους ειδικούς και φοιτητές του προσωπικού του UC, έκαναν μια πλούσια και σπάνια ανακάλυψη ενός άθικτου τάφου πολεμιστή της Εποχής του Χαλκού κοντά στην αρχαία πόλη της Πύλου, στη νοτιοδυτική ακτή της Ελλάδας. Στο εσωτερικό ανακάλυψαν τα καλοδιατηρημένα λείψανα αυτού που πιστεύεται ότι ήταν ένας ισχυρός Μυκηναίος πολεμιστής ή ιερέας, γύρω στα 30 του, ο οποίος θάφτηκε γύρω στο 1500 π.Χ. κοντά στην αρχαιολογική ανασκαφή του Παλατιού του Νέστορα.
Ο τάφος αποκάλυψε, επίσης, περισσότερα από 3.000 αντικείμενα τοποθετημένα πάνω και γύρω από το σώμα του πολεμιστή. Υπάρχει, όμως και κάτι ιδιαίτερα ξεχωριστό. Ένας σφραγιδόλιθος και φαίνεται να είναι ένα από τα καλύτερα έργα προϊστορικής ελληνικής τέχνης που ανακαλύφθηκε ποτέ, σύμφωνα με την ομάδα. Με το όνομα «Pylos Combat Agate», η σφραγίδα υπόσχεται όχι μόνο να ξαναγράψει την ιστορία της αρχαίας ελληνικής τέχνης, αλλά να βοηθήσει να ρίξει φως στον μύθο και το θρύλο σε μια εποχή του δυτικού πολιτισμού που είναι ακόμα βυθισμένη στο μυστήριο.
Διαβάστε επίσης: Αρχαιοελληνικές Εφευρέσεις σε Ιδιωτικές Συλλογές
«Το να κοιτάς την εικόνα για πρώτη φορά ήταν μια πολύ συγκινητική εμπειρία, και εξακολουθεί να είναι. Έχει κάνει μερικούς ανθρώπους να βάλουν τα κλάματα», είπε ο Δρ. Stocker. «Αυτό που είναι συναρπαστικό είναι ότι η αναπαράσταση του ανθρώπινου σώματος βρίσκεται σε ένα επίπεδο λεπτομέρειας και μυϊκότητας που δεν ξαναβρίσκει κανείς παρά την κλασική περίοδο της ελληνικής τέχνης 1.000 χρόνια αργότερα. Είναι ένα θεαματικό εύρημα», πρόσθεσε ο καθηγητής Davis.
«Ακόμα πιο εκπληκτικό είναι ότι η σχολαστικά σκαλισμένη σκηνή μάχης ήταν χαραγμένη με κόπο σε ένα κομμάτι σκληρής πέτρας μήκους μόλις 1,4 ίντσες (3,6 cm). «Πράγματι, πολλές από τις λεπτομέρειες της σφραγίδας, όπως η περίπλοκη διακόσμηση των όπλων και η διακόσμηση κοσμημάτων, γίνονται σαφείς μόνο όταν τις δει κανείς με έναν ισχυρό φακό κάμερας και φωτομικροσκοπία».«Ορισμένες από τις λεπτομέρειες σχετικά με αυτό είναι μόνο μισό χιλιοστό μεγάλες. Είναι ακατανόητα μικρά».
Η μινιατούρα-αριστούργημα απεικονίζει έναν νικητή πολεμιστή που, έχοντας ήδη νικήσει έναν άτυχο αντίπαλο που απλώθηκε στα πόδια του, τώρα στρέφει την προσοχή του σε έναν άλλο πολύ πιο τρομερό εχθρό, βυθίζοντας το σπαθί του στον εκτεθειμένο λαιμό του θωρακισμένου άντρα, κάτι που σίγουρα θα είναι τελικό και μοιραίο.
«Φαίνεται ότι οι Μινωίτες παρήγαγαν τέχνη του είδους που κανείς δεν φανταζόταν ποτέ ότι ήταν ικανοί να παράγουν», είπε ο καθηγητής Ντέιβις. «Δείχνει ότι η ικανότητα και το ενδιαφέρον τους για την αναπαραστατική τέχνη, ιδιαίτερα την κίνηση και την ανθρώπινη ανατομία, είναι πέρα από αυτό που φανταζόμασταν. Σε συνδυασμό με τα στυλιζαρισμένα χαρακτηριστικά, αυτό από μόνο του είναι απλά εξαιρετικό.”
Laser και Μικρογλυπτική. Εξωπραγματικές σκέψεις
Τώρα, περνάμε σε εξωπραγματικές σκέψεις που οι αρχαιολόγοι δεν εξέφρασαν ποτέ, αλλά στη φαντασία μου υποδηλώνονται από τις λεπτομέρειες. «Φαντασιοπληξίες» θα σκεφτείτε. Μπορεί. Αλλά ως απείθαρχος νους μένω σε αυτό που λέγεται ότι είχε πει ο Όσκαρ Ουάιλντ και o Αλβέρτος Αϊνστάιν αντίστοιχα: «Η συνέπεια είναι το τελευταίο καταφύγιο όσων δεν έχουν φαντασία» και «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση». Σε αυτά θα ήθελα να προσθέσω ότι σε ένα κόσμο που η ελευθερία του λόγου περνάει κρίση, η φαντασία, όπως και η σάτιρα, μπορεί να φέρει την ανατροπή, αν δεν την εγκλωβίσουν σε περιοριστικούς κανόνες.
Όπως είδαμε, η έκπληξη της ομάδας αρχαιολόγων είναι μεγάλη για το «Pylos Combat Agate». Το ίδιο και και η δική μου. Πως μπορεί ο αρχαίος τεχνίτης, εκείνης της εποχής, να δημιούργησε τον σφραγιδόλιθο της Πύλου; Τι είδους μηχανήματα και εργαλεία αλλά και τι είδους όργανα χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει αυτό το εκπληκτικό αποτέλεσμα μικρογλυπτικής και μικροχαρακτικής; Τέτοια λεπτομέρεια σε 3,5 εκατοστά είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί ακόμα και στις μέρες μας, παρά τα προηγμένα τεχνολογικά μέσα που διαθέτουμε, πόσο μάλλον το 1500 π.Χ. Υπολογίστε ότι μόνο το κεφάλι του πολεμιστή πρέπει να είναι, πολύ χοντρικά, γύρω στα 2 με 3 χιλιοστά σε διάμετρο και δείτε τι εκπληκτικές λεπτομέρειες έχει.
Σκέφτομαι επίσης, ότι αυτή η μέθοδος και τεχνική που χρησιμοποιήθηκε, δεν έγινε ξαφνικά. Σίγουρα θα χρειάστηκαν κάποια χρόνια, δεκαετίες, για να τελειοποιηθούν – για να μην πω αιώνες. Θα υπήρξε ο αρχιτεχνίτης και οι βοηθοί. Κι όχι μόνο ένας δάσκαλος/τεχνίτης, ούτε μόνο λίγοι μαθητές/βοηθοί. Θα υπήρξαν μαθητές που έγιναν δάσκαλοι και εξέλιξαν την τέχνη τους και άνοιξαν δικές τους σχολές. Από αυτή και μόνο την σκέψη, δημιουργείται η ιδέα ότι οι αρχαίοι θα πρέπει να ήταν πολύ μπροστά στον τομέα αυτόν.
Είτε αυτό, είτε θα μπορούσαν να έχουν άλλες τεχνικές πιο φανταστικές – για την εποχή τους, όπως την υποθέτουν οι επιστήμονες. Ευτυχώς, υπάρχουν λίγα ευρήματα που δείχνουν κάποιο είδος προηγμένης τεχνολογίας στην αρχαία Ελλάδα, όπως σε μηχανισμούς (Διαβάστε σχετικά: Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων Ανατρέπει την Ιστορία) αλλά και στον τομέα της μικρογλυπτικής (Διαβάστε σχετικά: Μικροτεχνολογία στην Αρχαία Κρήτη, σε χρυσό δίσκο 3,4 χιλιοστών). Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι γνώριζαν τη δύναμη των κατόπτρων και ότι πιθανόν χρησιμοποιούσαν φακούς σε τηλεσκόπια (Διαβάστε σχετικά: Οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν Τηλεσκόπια πριν τον Νεύτωνα και τον Γαλιλαίο).
Άραγε, δεν θα μπορούσαμε, λοιπόν, να χρησιμοποιήσουμε την φαντασία μας ότι γνώριζαν και μπορούσαν να χειρίζονται τη δύναμη των ακτίνων του Ήλιου; Κι αν θα μπορούσε να ισχύει κάτι τέτοιο, ίσως, να είχαν κατασκευάσει κάποιο είδος λέιζερ – που, φυσικά, δεν θα είχε κάποια σχέση με τα σημερινά αντίστοιχα. Η ακτίνα του, όμως, θα ήταν ικανή και θα είχε τη δύναμη να χαράξει και να εκτελέσει μικρογλυπτική σε έναν ημιπολίτιμο λίθο – πάντα με την καθοδήγηση του χαράκτη.
Θα μπορούσαν επίσης να έχουν χρησιμοποιηθεί τεχνικές ανάλογες με της σύγχρονης μικροτεχνολογίας και ίσως-ίσως, σε πιο σουρεάλ εικασίες, να είχαν γνώσεις από νάνο-επιστήμες. Κι όλα αυτά σε καθαρά εργαστήρια υψηλής ποιότητας. Όμως, είπαμε: όλα αυτά ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας που, ίσως, θα μπορούσε να αποδειχτεί πραγματικότητα, κάποτε – ή σε ένα άλλο σύμπαν. (Διαβάστε επίσης: Το Κηρύκειο του Ερμή ως Άξονας του Πολυσύμπαντος). Κι αν βγάλουμε τη φαντασία από τη μέση, διότι δεν έχει χώρο σε καμία επιστήμη, τι μένει; Ένα μυστήριο. Ένα μυστήριο που κάνει τους επιστήμονες να αναρωτούνται.
diadrastika
