Η περιπέτεια ενός μικρού ειδωλίου 2.000.000 ετών
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Βρισκόμαστε δύο εκατομμύρια χρόνια, πριν από σήμερα, σε μια περιοχή που θα γινόταν αργότερα γνωστή για το ειδώλιο της Nampa. Δύο μικρά δίδυμα, δεν ήταν μεγαλύτερα από 10-11 χρονών, πήγαν στο εργαστήρι του παιχνιδοποιού. Εκείνος έφτιαχνε πολλά παιχνίδια από πηλό. Μάλιστα, τα ζωγράφιζε και τα διακοσμούσε με τέτοιο τρόπο που έμοιαζαν πέρα ως πέρα αληθινά. Οι φιγούρες του είχαν διάφορα μεγέθη, αλλά ειδικευόταν – ή μάλλον, άρεσαν περισσότερο στα παιδιά – εκείνες που χωρούσαν στην παλάμη ενός χεριού.
Το αγοράκι άφησε ένα μικρό δέμα με πατάτες πάνω στο πάγκο. Ήταν η πληρωμή του παιχνιδοποιού. Εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχε η έννοια του χρήματος. Υπήρχε, όμως, η έννοια της ανταμοιβής. Επειδή, λοιπόν, ήταν ανταλλακτική κοινωνία, ο πατέρας των παιδιών, τους είχε βάλει μερικές πατάτες σε ένα μικρό σακί, για να ψωνίσουν ό,τι ήθελαν.
Οι μινιατούρες μιας οικογένειας
Την προσοχή των δύο μικρών αδελφών τράβηξαν οι μινιατούρες μιας οικογένειας: μπαμπάς, μαμά και πέντε παιδιά. Το αγόρι εντυπωσιάστηκε από το αντρικό ειδώλιο, ενώ το κορίτσι από το αντίστοιχο γυναικείο. Είχαν ύψος περίπου έξι εκατοστά – το γυναικείο λίγο κοντύτερο από το αντρικό – και ήταν αξιοσημείωτα εντυπωσιακή η τελειότητα με την οποία αντιπροσωπεύαν την ανθρώπινη μορφή.
Ειδικά η γυναικεία φιγούρα είχε τις ζωντανές καμπύλες και τα τελειώματα όπως συναντά κανείς σε κλασικά έργα τέχνης.
Διαβάστε επίσης: Το Φωτεινό Αντικείμενο στην Κοζάνη
Το κάθε παιδί έπιασε με τα χεράκια του εκείνο που του κέντρισε το ενδιαφέρον. Αμέσως, ο παιχνιδοποιός τους είπε να τα προσέχουν γιατί είναι εύθραυστα.
Η γη άρχισε να τρέμει
Ξαφνικά, η γη άρχισε να τρέμει κάτω από τα πόδια τους. Τρόμαξαν. Πολλές από τις φιγούρες έγειραν στα ράφια του εργαστηρίου ενώ άλλες έπεσαν κάτω και έσπασαν. Το αγοράκι φοβισμένο άφησε να του πέσει ο μπαμπάς. Η πήλινη φιγούρα μόλις ακούμπησε στο ψηφιδωτό πάτωμα, από την πτώση διαλύθηκε σε δεκάδες μικρά-μικρά κομματάκια.
Το αγόρι πήγε να σκύψει να τα μαζέψει, αλλά η αδελφή του, τον τράβηξε να βγουν από το εργαστήρι. Κρατούσε πάντα την φιγούρα της μαμάς στα χέρια της. Τρέχοντας μακριά, κάποια στιγμή, εντελώς ασυναίσθητα, άνοιξε τα δαχτυλάκια της και το μικρό ειδώλιο έπεσε σε μαλακό χώμα, φρεσκοσκαμμένο, οπότε δεν έσπασε.
Ήρθαν βροχές, χιόνια, οι εποχές άλλαξαν
Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η περιπέτεια της μικρής γυναικείας φιγούρας, γιατί το μικρό κορίτσι δεν βρήκε ποτέ ξανά το παιχνίδι του. Ήρθαν βροχές, χιόνια, οι εποχές άλλαξαν, λουλούδια άνθισαν, τα χρόνια περνούσαν και το ειδώλιο παρέμενε θαμμένο στην ίδια θέση, αλλά είχε αρχίσει να χάνει τα εντυπωσιακά χρώματα με τα οποία ήταν λεπτοδουλεμένο.
Διαβάστε επίσης: Τα Μεγάλα Μυστικά Κρύβονται Πάντα σε Κοινή Θέα
Οι καιρικές συνθήκες έφεραν μεταβολές και το χωράφι έγινε ρυάκι που, σταδιακά, μετατράπηκε σε χειμαρώδες ρέμα. Το εύθραυστο παιχνίδι παρασυρόταν συνεχώς ανάμεσα σε χαλίκια και νερό και πήγαινε όπου και η κύρια ροή του ρέματος.
Χιλιάδες χρόνια πέρασαν
Αιώνες και χιλιάδες χρόνια πέρασαν από πάνω του. Χώματα, πέτρες, κοτρόνες, ογκόλιθοι και φερτά υλικά περνούσαν από δίπλα του, αλλά και από πάνω του. Και ολοένα σκεπαζόταν από αυτά και άλλα. Βρισκόταν ήδη σχεδόν 50 μέτρα κάτω από συσσωρευμένα υλικά που έφερναν πλημμύρες χιλιάδων ετών.
Στη συνέχεια, όταν νέοι σεισμοί άρχισαν να ανακατεύουν τη γη σαν υπερφυσικό αλέτρι, κι όταν ηφαίστεια εκσφενδόνιζαν καυτή λάβα σχεδόν προς κάθε κατεύθυνση το ειδώλιο της Nampa, αν και εύθραυστο, επιζούσε κάτω από μία επιφάνεια που δέχτηκε σχεδόν άλλα πένητά μέτρα γης.
Δεν κάηκε από την λάβα, δεν έσπασε και δεν διαλύθηκε ανάμεσα σε χαλίκια, άργιλο και ηφαιστειακά πετρώματα. Έχασε μόνο το ένα του πόδι και οι φθορές από όλα αυτά επηρέασαν σε ελάχιστο βαθμό την όψη του – πάντα ξεχώριζε πως ήταν μια γυναικεία φιγούρα. Έμεινε εκεί, ακίνητο για άλλο 1.000.000 χρόνια, χωρίς να το αναζητήσει κανείς, χωρίς να το βρει κανείς.
Ένα τρυπάνι αντλίας άμμου
Μια μέρα, ένα τρυπάνι αντλίας άμμου, άρχισε να σφυρίζει από πάνω του, να τρίβει τα βράχια και να ανοίγει μια τρύπα με διάμετρο περίπου 15 εκατοστών. Ύστερα, μια τεράστια δύναμη το ρούφηξε προς τα πάνω, μαζί με όλα όσα βρίσκονταν σφηνωμένα μαζί του και από πάνω του.
Το ειδώλιο, πέρασε μέσα στην ανοδική τρύπα για περίπου 100 μέτρα ανάμεσα από κομμάτια βασάλτη και στη συνέχεια από εναλλασσόμενα στρώματα πηλού και βούρκου, πέτρες και χώματα, ώσπου έφτασε στην επιφάνεια και είδε το φως του Ήλιου, για πρώτη φορά, μετά από εκείνη που βρέθηκε στο τρυφερό χεράκι του μικρού κοριτσιού και πέσει στο μαλακό χώμα.
Διαβάστε επίσης: Σκοτεινές Τέχνες. Κυνηγώντας το Αύριο του Χθες
Τώρα, ένα άλλο χέρι, στιβαρό, που κουβαλούσε επάνω του μόχθους πολλών χρόνων, το έπιασε με τα δάχτυλα του αντίχειρα και του δείκτη. Ο άνθρωπος που το κρατούσε πίστεψε ότι ήταν ένα εκπληκτικό τεχνούργημα ηλικίας δύο εκατομμυρίων ετών, περίπου – αφού τόσο χρονολόγησαν οι επιστήμονες το γεωλογικό στρώμα από όπου ανασύρθηκε.
Αν το ειδώλιο της Nampa μπορούσε να νιώσει
Για το ίδιο το αντικείμενο δεν ήταν κατανοητή αυτή η τόσο μεγάλη χρονική διάρκεια. Όμως, αν μπορούσε να νιώσει, θα ένιωθε πολύ ξεχωριστό και πολύ τυχερό ανάμεσα σε τόσα άλλα συντρίμμια και θραύσματα που πέρασαν μέσα από την αντλία με τεράστια ταχύτητα, με τα οποία συγκρούστηκε, τρίφτηκε, χτυπήθηκε ωσότου φτάσει στην επιφάνεια, σχεδόν, εντελώς ανέπαφο.
Ήταν ένα τόσο εύθραυστο αντικείμενο που πέρασε τόσα πολλά. Αν μπορούσε να νιώσει, θα ένιωθε μεγάλη απογοήτευση με όλους εκείνους που αμφισβήτησαν ότι δημιουργήθηκε τότε που είπαν κάποιοι άλλοι.
Βέβαια, το ίδιο το ειδώλιο δεν μπορούσε να ξέρει πότε δημιουργήθηκε. Ούτε μπορούσε να αντιληφθεί πως βρέθηκε εκεί και με ποιο τρόπο, ούτε πόσο καιρό έμεινε εκεί. Μόνο θυμόταν τα χέρια του παιχνιδοποιού όταν το έπλαθε και, επίσης, θυμόταν το όλο σιγουριά γεμάτο, ζεστό χεράκι του κοριτσιού, που το κράτησε με αγάπη.
Διαβάστε επίσης: Μοιραία Συνάντηση Θρύλων, Όμηρος και Ορφέας
Αυτή την αγάπη την ένιωσε, σε αντίθεση από τα νέα χέρια που προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν την ύπαρξή του, με θετικό ή αρνητικό τρόπο. Τα μυαλά των ανθρώπων ήταν πολύ περίεργα και παράξενα. Λες και ήταν φτιαγμένα μόνο για να ξεγελούν άλλα ανθρώπινα μυαλά – και να δικάζουν. Να δικάζουν, είτε είχαν την εξουσία να το κάνουν, είτε όχι. Να δικάζουν, είτε δίκαια είτε άδικα.
Ησυχία και γαλήνη σε μια μικρή προθήκη
Τελικά, μετά από νέες περιπέτειες, βρήκε ησυχία και γαλήνη σε μια μικρή προθήκη στο State Historical Society του Idaho των ΗΠΑ. Έμεινε γνωστό ως το Ειδώλιο της Nampa και γύρω του δημιούργησε πολλές ίντριγκες, κυρίως για το αν φιλοτεχνήθηκε πριν 2 εκατομμύρια χρόνια. Όμως, το ίδιο το ειδώλιο, δεν το ένοιαζε αυτό.
Είχε δημιουργηθεί σαν παιχνίδι με σκοπό να χαρίζει παιδική χαρά και φαντασία, οπότε το ειδώλιο της Nampa χαιρόταν όταν έρχονταν στο μουσείο να το δουν παιδιά – αν και δεν έπαιζαν μαζί του. Αλλά δεν ήξερε πως ήταν αυτό, το να παίζει κάποιο παιδάκι μαζί του, διότι κανένα παιδάκι δεν πρόλαβε να το κάνει και να το χαρεί, τότε που ήταν αρτιμελές και ελκυστικά χρωματισμένο – πόσο μάλλον τώρα που είχε χάσει πολλά από εκείνη την αίγλη.
*Αναπαράσταση σε ελεύθερη διασκευή, της αμφιλεγόμενης περιπέτειας που μπορεί να υπέστη το ειδώλιο της Nampa, εμπλουτισμένη με στοιχεία δημιουργικής φαντασίας, εμπνευσμένη από πληροφορίες και σημειώσεις του βιβλίου με τίτλο Origin and Antiquity of Man του George Frederick Wright.
diadrastika / Image by Javier Mur from Pixabay
