Ο Θάνατος της Κλεοπάτρας. Ήταν αυτοκτονία ή φόνος;
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Ο θάνατος της Κλεοπάτρας είναι γνωστός μέσα από κινηματογραφικές ταινίες και ειδικότερα εκείνη με πρωταγωνίστρια την Ελίζαμπεθ Τέιλορ: Αυτοκτόνησε βάζοντας το χέρι της μέσα σε ένα καλάθι με δηλητηριώδη φίδια. Ιστορικά, όμως, δεν φαίνεται να έχει διαλευκανθεί ο τρόπος που πέθανε καθώς υπάρχουν ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα της δολοφονίας της.
Στη συνέχεια θα επιχειρήσουμε να εντοπίσουμε τις πιθανές εκδοχές για τον αινιγματικό πλέον θάνατο της ισχυρής γυναίκας που προερχόμενη από την ελληνική δυναστεία της Μακεδονίας, ανέλαβε τον θρόνο της Αιγύπτου, μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατά την ελληνιστική περίοδο.
Διαβάστε επίσης: Κλεοπάτρα. Η ταραχώδης ζωή μιας ικανής γυναίκας
Η ισχυρή φύση και ο δυναμισμός μίας από τις σπουδαιότερες γυναίκες της εποχής της, της Κλεοπάτρας, που ανέλαβε το θρόνο από τα 18 της και με οδηγό την επιδίωξη της εξουσίας, κυβέρνησε με οξυδέρκεια και στρατηγική, με θάρρος και τόλμη όσο έζησε, εγείρουν πολλές αμφιβολίες για το θάνατό της.
Η θεωρία της αυτοκτονίας
Ιστορικές ενδείξεις ότι η Κλεοπάτρας είχε εκφράσει επιθυμία να πεθάνει.
Η θεωρία της αυτοκτονίας είναι μία από τις πιθανές εξηγήσεις για τον θάνατο της Κλεοπάτρας. Υπάρχουν ιστορικές αναφορές που υποδεικνύουν ότι η ίδια η Κλεοπάτρα, η τελευταία ενεργή φαραώ της αρχαίας Αιγύπτου, είχε εκφράσει επιθυμία να πεθάνει.
Οι διάφορες πράξεις της Κλεοπάτρας πριν από τον θάνατό της, όπως έχουν καταγραφεί, υποδεικνύουν ότι μπορεί να είχε σκοπό να αυτοκτονήσει. Για παράδειγμα, αναφέρεται ότι η Κλεοπάτρα έγραψε έναν αποχαιρετισμό σε ένα σημείωμα αυτοκτονίας που το εμπιστεύτηκε σε έναν φρουρό για τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Οκταβιανό.
Αυτή είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι επιθυμούσε να βρει έναν τρόπο να τερματίσει τη ζωή της. Όμως, ο φρουρός για κάποιο λόγο δεν φαίνεται να παρέδωσε ποτέ το γράμμα στον Οκταβιανό, αλλά ούτε έτρεξε να προλάβει τη ζωή της Κλεοπάτρας. Άραγε, μπορεί αυτό να αποτελεί μία ασθενή ένδειξη ότι κάτι δεν ευσταθεί με την υπόθεση της αυτοκτονίας;
Ωστόσο, άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο Οκταβιανός έλαβε το γράμμα και, μάλιστα, ότι προσπάθησε να αποτρέψει με κάθε τρόπο την αυτοκτονία της – αλλά κι αυτό το με κάθε τρόπο μοιάζει ύποπτο, αφού την θεωρούσε απειλή όπως θα δούμε στη συνέχεια. Το γράμμα ανέφερε ότι ήθελε να την θάψουν με τον Μάρκο Αντώνιο.
Ο πιθανός λόγος της αυτοχειρίας της ήταν ότι ο Οκταβιανός σκόπευε να την φέρει στη Ρώμη, στον ρωμαϊκό θρίαμβό του, όπου η βασίλισσα θα συμμετείχε στην παρέλαση ως αιχμάλωτη. Η Κλεοπάτρα, για να γλιτώσει τον εξευτελισμό, αφαίρεσε τη ζωή της.
Τι αναφέρουν άλλες εικασίες για το θάνατό της
Η πιο γνωστή θεωρία είναι ότι αυτοκτόνησε με το δάγκωμα ενός φιδιού, συγκεκριμένα μιας ασπίδας, γνωστή ως νάγια ή κόμπρα.
Άλλες εικασίες περιλαμβάνουν τη χρήση άλλων δηλητηρίων ή μείγματος (ίσως κοκτέιλ με όπιο και κώνειο) για να γίνει ισχυρότερο και αποτελεσματικό. Ένας πάπυρος αναφέρει ότι η Κλεοπάτρα έκανε δοκιμές με διάφορα δηλητήρια στην πραγματικότητα – αλλά τι είδους δοκιμές;
Ωστόσο, η ακριβής μέθοδος που χρησιμοποίησε η Κλεοπάτρα για την αυτοκτονία της παραμένει ασαφής και γι’ αυτό αμφιλεγόμενη. Οι σύγχρονοι ιστορικοί ερευνητές εξετάζουν την εγκυρότητα αρκετών αρχαίων αναφορών και εάν πραγματικά αυτοκτόνησε ή αν υπάρχει κάτι πιο περίπλοκο και σκοτεινό σε αυτή την ιστορία.
Η θεωρία πως ο θάνατος της Κλεοπάτρας ήταν φόνος
Πολιτικά κίνητρα και πιθανή εμπλοκή ρωμαϊκών αρχών
Οι σύγχρονοι ερευνητές εξετάζουν την εγκυρότητα των αρχαίων αναφορών που αναφέρουν δηλώσεις για δηλητήρια και δηλητηριώδη φίδια ως αιτία θανάτου της Κλεοπάτρας. Η ανακάλυψη νέων πηγών και η επανεξέταση των γεγονότων έχουν ανοίξει τον δρόμο για νέες ερμηνείες του θανάτου της Κλεοπάτρας.
Ενώ η αυτοκτονία είναι η πιο διαδεδομένη θεωρία, οι ενδείξεις που υποστηρίζουν τη θεωρία του φόνου ίσως μοιάζουν πιο πραγματικές. Η θεωρία του φόνου προτείνει ότι η Κλεοπάτρα δολοφονήθηκε και δεν αυτοκτόνησε. Ενδεχομένως να σχεδιάστηκε ώστε να φανεί ως αυτοκτονία.
Υπάρχουν πολιτικά κίνητρα που μπορούν να εξηγήσουν αυτή τη θεωρία. Η Κλεοπάτρα ήταν μία ισχυρή γυναίκα και, ίσως, η μοναδική η οποία απείλησε τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Οκταβιανό και τα συμφέροντά του.
Ο Οκταβιανός είχε κίνητρο να προστατέψει την εξουσία του στην Αίγυπτο και να εξαλείψει τυχόν απειλές για τον ίδιο.
Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις για την εμπλοκή ρωμαϊκών αρχών στον θάνατο της Κλεοπάτρας. Οι αρχές αυτές είχαν τον έλεγχο του Αιγύπτου και είχαν πολλά κίνητρα να εξαφανίσουν κάθε απειλή για να ενισχύσουν την εξουσία τους.
Ενδείξεις που υποστηρίζουν τη θεωρία του φόνου
Ιστορικές μαρτυρίες, από τα απομνημονεύματα του ίδιου του Οκταβιανού, υποδηλώνουν ότι είχε σκοπό να συλλάβει και να ταπεινώσει την Κλεοπάτρα. Η πανέξυπνη γυναίκα φαίνεται πως το είχε αντιληφθεί και το πρώτο που έκανε ήταν να απομακρύνει το γιο της Καισαρίωνα, ο οποίος αποτελούσε σημαντική και αντιληπτή απειλή για τα συμφέροντα της Ρώμης.
Όμως, ο Καισαρίων δεν πρόλαβε να φτάσει ασφαλής στην Αιθιοπία όπως το σχεδίαζε η μητέρα του. Εντοπίστηκε πολύ γρήγορα και λέγεται ότι δολοφονήθηκε στα χέρια των δυνάμεων του Οκταβιανού. Άραγε, αυτό δεν υποδηλώνει την πρόθεση του Οκταβιανού; Είναι πολύ πιθανό, ο επόμενος στόχος του να ήταν η ίδια η Κλεοπάτρα.
Λέγεται ότι το σώμα της Κλεοπάτρας βρέθηκε μαζί με μία ή δύο από τις υπηρέτριές της. Αυτό δεν μοιάζει φυσιολογικό σε μια υπόθεση αυτοκτονίας. Υποτίθεται πως αυτές οι γυναίκες συνόδευσαν την Κλεοπάτρα στο τέλος της ζωής της, για να φροντίσουν στη συνέχεια το βασιλικό σώμα της με καλλυντικά και αρώματα και ό,τι άλλο θα άρμοζαν σε μια γυναίκα Φαραώ.
Αυτό υποδηλώνει, πως οι υπηρέτριες δεν πέθαναν από δική τους απόφαση ή της Κλεοπάτρας, αλλά ότι κάτι δεν πήγε καλά σε ένα πιθανό σχέδιο εκείνου που οργάνωσε τη δολοφονία της, ώστε να φανεί σαν αυτοκτονία.
Ο θάνατος της Κλεοπάτρας είναι πλέον αμφιλεγόμενο θέμα
Η έλλειψη συγκεκριμένων στοιχείων και η συνεχής συζήτηση για το πλέον αμφιλεγόμενο θέμα, καθιστούν δύσκολη την κατανόηση της αλήθειας.
Μια άλλη θεωρία είναι ότι ο θάνατός της οφείλεται σε ατύχημα ή φυσικά αίτια. Συνοπτικά, ο θάνατος της Κλεοπάτρας παραμένει ένα μυστήριο και υπάρχουν πολλές εικασίες για τα αίτια του θανάτου της.
Κατά συνέπεια, το ερώτημα παραμένει: Ήταν ο θάνατος της Κλεοπάτρας αποτέλεσμα συνωμοσίας ή αποφάσισε μόνη της να αυτοκτονήσει, λίγο πριν φτάσει στα σαράντα της χρόνια;
ενδεικτικά, με πληροφορίες από wikipedia.org, ancient-origins.net
diadrastika / Image by dimabl from depositphotos.com
