Βιώσιμη Ανάπτυξη. Λειτουργική; Ουτοπία; Άλλοθι;
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Τι είναι η Βιώσιμη Ανάπτυξη; Πως μπορεί να αλλάξει τον κόσμο; Μπορεί να το κάνει; Γιατί πολλοί θεωρούν ότι κρύβει σκοπιμότητες, ότι η όλη ιδέα είναι ουτοπική, κάποιοι δυστοπική και κάποιοι άλλοι, απάτη;
Στη συνέχεια θα επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε το δυναμικό της Βιώσιμης Ανάπτυξης, αλλά και τις σημαντικότερες κριτικές και κατηγορίες που δέχεται, καθώς και το σκεπτικό από το οποίο προκύπτουν.
Προσέγγιση της Βιώσιμης Ανάπτυξης και των βασικών αρχών της
Ορισμός και έννοια για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
Η Βιώσιμη Ανάπτυξη (ή Αειφόρος Ανάπτυξη) αποτελεί έναν σημαντικό όρο που χρησιμοποιείται στο πεδίο της περιβαλλοντικής και κοινωνικής αειφορίας.
Παρά την απουσία μιας απλής και συγκεκριμένης οριοθέτησης του όρου, η Βιώσιμη Ανάπτυξη αναφέρεται σε μια προσέγγιση που συνδυάζει τις ανάγκες του με την προστασία των πόρων και των δυνατοτήτων των μελλοντικών γενεών.
Η Βιώσιμη Ανάπτυξη επιδιώκει να επιτύχει έναν ισορροπημένο συνδυασμό των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών πυλώνων της ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει ότι η Βιώσιμη Ανάπτυξη προωθεί μια κοινωνία που είναι δίκαιη, οικονομικά ευημερούσα και περιβαλλοντικά υπεύθυνη.
Τρεις πυλώνες στην Αειφόρο Ανάπτυξη
Οι τρεις πυλώνες της Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι ο κοινωνικός, οικονομικός και περιβαλλοντικός.
Ο κοινωνικός πυλώνας αναφέρεται στην εξασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της κοινωνικής ευστάθειας και της δικαιοσύνης.
Ο οικονομικός πυλώνας προωθεί την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ ο περιβαλλοντικός πυλώνας επιδιώκει την προστασία και την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων.
Η εξισορρόπηση αυτών των τριών πυλώνων είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση ενός καλύτερου αύριο με σεβασμό στις γνώσεις του σήμερα. Ωστόσο, δεν στοχεύει στο σήμερα, στο τώρα, ο σκοπός είναι μία μακροπρόθεσμη ευημερία.
Έχει το δυναμικό να αλλάξει τον κόσμο
Η Βιώσιμη Ανάπτυξη σε θεωρητικό επίπεδο και με βάση τα δεδομένα του σήμερα, έχει το δυναμικό να αλλάξει τον κόσμο, αντιμετωπίζοντας παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια και η ανισότητα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος χορηγός οικονομικής βοήθειας σε αναπτυσσόμενες χώρες για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, η συσχέτιση μεταξύ του ωκεανού και της κλιματικής αλλαγής πρέπει να γίνει κατανοητή και να ενσωματωθεί στις προσπάθειες του νέου μοντέλου ανάπτυξης.
Διαβάστε επίσης: Κλιματική Αλλαγή. Γιατί πολλοί τη θεωρούν απάτη;
Οι στόχοι της Ατζέντας 2030 και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης αποτελούν τη μεγαλύτερη παγκόσμια συμφωνία για το σκοπό. Με αυτούς τους στόχους, η παγκόσμια κοινότητα έχει έναν οδηγό για να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος έως το 2030.
Προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας και της αποδοτικότητας των πόρων
Η προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας και της αποδοτικότητας των πόρων είναι ένας σημαντικός πυλώνας της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Οι τεχνολογικές εταιρείες θέτουν τις βάσεις για την ανάπτυξη νέων, καινοτόμων ψηφιακών λύσεων για όλους τους τομείς της οικονομίας.
Η προώθηση της χρήσης “καθαρής ενέργειας” και η εφαρμογή της ενεργειακής αποδοτικότητας αποτελούν τάσεις και θέματα που απασχολούν την ανθρωπότητα αλλά και τις αρμόδιες αρχές που θέλουν και επιχειρούν να δώσουν τις σωστές λύσεις.
Κριτικές και σκεπτικισμός γύρω από τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
Ως ένα «πράσινο» άλλοθι
Η Βιώσιμη Ανάπτυξη, ως έννοια, έχει συγκεντρώσει επαίνους αλλά και σκεπτικισμό.
Ενώ χαιρετίζεται ως το πιο φιλόδοξο έργο του σύγχρονου κόσμου λόγω της μακροπρόθεσμης προοπτικής του και της ανάγκης εξισορρόπησης οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων, υπάρχουν αρκετές επικρίσεις.
Οι επικριτές θεωρούν την Αειφόρο Ανάπτυξη ως μια μορφή πράσινου ξεπλύματος με παραπλανητικούς στόχους δήθεν ενδιαφέροντος και φροντίδας, αλλά για ιδιοτελείς σκοπούς.
Μία από τις επικρίσεις είναι η επικράτηση του greenwashing, όπου οι εταιρείες ισχυρίζονται ότι είναι φιλικές προς το περιβάλλον χωρίς να εφαρμόζουν στην πραγματικότητα βιώσιμες πρακτικές.
Διαβάστε επίσης: Πράσινη Ενέργεια. Φιλική στο Περιβάλλον ή Απάτη;
Αυτό έχει οδηγήσει σε σκεπτικισμό και δυσπιστία μεταξύ ορισμένων καταναλωτών που αμφισβητούν την αυθεντικότητα των πρωτοβουλιών Βιώσιμης Ανάπτυξης και θεωρούν την όλη προσπάθεια ως ένα «πράσινο» άλλοθι για να κάνουν τις βρωμοδουλιές τους.
Η διασύνδεση παγκόσμιων θεμάτων είναι ουτοπική
Η εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών σε μεγάλη κλίμακα θέτει σημαντικές προκλήσεις.
Η μετάβαση στη Βιώσιμη Ανάπτυξη απαιτεί ουσιαστικές αλλαγές στις υποδομές, την τεχνολογία και τα πρότυπα κατανάλωσης.
Αυτές οι αλλαγές απαιτούν συχνά σημαντικές επενδύσεις και μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντίσταση από βιομηχανίες και ομάδες που αντιτίθενται σε αυτή τη μεγαλειώδη αλλαγή.
Επιπλέον, η πολυπλοκότητα και η διασύνδεση παγκόσμιων θεμάτων, όπως η κλιματική αλλαγή και η φτώχεια, καθιστούν δύσκολη την ολοκληρωμένη αντιμετώπισή τους μόνο μέσω της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ουσιαστικά ορισμένοι διακρίνουν μια μεγάλη ουτοπία.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, πρωτοβουλίες όπως το Παρατηρητήριο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (OSD – Observatory for Sustainable Development) στοχεύουν στην προώθηση και εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών σε παγκόσμια κλίμακα.
Δημιουργία Κερδών και επιφανειακές λύσεις
Υπάρχουν επίσης διαφωνίες και κατηγορίες σχετικά με τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητα των στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η εστίαση στην οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία κερδών υπονομεύει την πραγματική ουσία της βιωσιμότητας.
Πιστεύουν ότι η πραγματική βιωσιμότητα απαιτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στις αξίες και τις προτεραιότητές μας, αμφισβητώντας το σημερινό καπιταλιστικό σύστημα.
Άλλοι αμφισβητούν την ικανότητα της Βιώσιμης Ανάπτυξης να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες αιτίες της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της κοινωνικής ανισότητας, υποστηρίζοντας ότι προσφέρει απλώς επιφανειακές λύσεις.
Πρόδρομος για μια Παγκόσμια Κυβέρνηση η Βιώσιμη Ανάπτυξη
Ορισμένοι βλέπουν τα πράγματα από μία εντελώς διαφορετική οπτική γωνία που δεν σχετίζεται άμεσα με τις προηγούμενες διαφωνίες ή κατηγορίες.
Θεωρούν πως η Βιώσιμη Ανάπτυξη παρέα με άλλα μεγαλόσχημα έργα και πρωτοπόρες ιδέες που προωθούνται σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν είναι παρά ένας πρόδρομος για μια Παγκόσμια Κυβέρνηση.
Αρκετοί βρίσκουν πως πρόκειται για έναν έξυπνο σχεδιασμό επιχειρηματικής ιδέας περίπου σε παγκόσμια επίπεδο, καμουφλαρισμένη με δήθεν ενδιαφέρον για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, με τη στήριξη πολλών κυβερνήσεων, με παγκόσμιους εργάτες που εν αγνοία τους εργάζονται για μια Παγκόσμια Κυβέρνηση.
Όμως, όλα ή κάποια από αυτά θεωρούνται αβάσιμα. Δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για να στηριχτούν αυτές οι κατηγορίες ή οι κριτικές.
Διαβάστε επίσης: Παγκόσμια Κυβέρνηση. Γιατί πολλοί Πιστεύουν ότι Προετοιμάζεται και Δρα Κρυφά
Επίσης, η θεωρία της κρυφής ατζέντας δεν μπορεί να σταθεί χωρίς επίσημα στοιχεία, ενώ αποτελεί μέρος μιας άλλης μεγάλης θεωρίας συνωμοσίας σχετικά με την υποδούλωση ολόκληρου του πλανήτη σε ένα Παγκόσμιο Ηγέτη.
Συμπέρασμα: Διακρίνονται αρκετές αρνητικές κριτικές
Παρά τις επίσημες θέσεις και προθέσεις για ανάδειξη ενός εναλλακτικού μοντέλου ανάπτυξης που θα προσφέρει ένα καλύτερο μέλλον των επόμενων γενιών με παράλληλη βελτίωση και ανάπτυξη στους βασικούς τομείς, όπως κοινωνικός, οικονομικός και περιβαλλοντικός, διακρίνονται αρκετές αρνητικές κριτικές.
Αυτές οι κριτικές υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνεχείς συζητήσεις και βελτιώσεις στην εφαρμογή των πρακτικών Βιώσιμης Ανάπτυξης, καθώς τείνουν να διαμορφώνουν την εντύπωση ότι όλο αυτό δεν είναι παρά μία ουτοπία – στην καλύτερη περίπτωση.
Στην χειρότερη, οδηγεί σε δυστοπία. Ενδιάμεσα χρησιμοποιείται ως άλλοθι για κρυφές σκοπιμότητες όπως για παράδειγμα η ιδιοτελής κερδοφορία.
ενδεικτικά, με πληροφορίες από wikipedia.org, eesc.europa.eu, eyploia.gr
diadrastika / Image by Elnur_ from depositphotos.com
